Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
GubernatoriwicegubernatorwKrólestwiePolskim...
Natomiastprzedstawieniepodstawyprawnejizarysukompetencjiguber-
natorówiwicegubernatorówpowinnopozwolićużytkownikowiSłownika
nalepsząorientacjęwokolicznościachsłużbyopisywanychosób.
RosyjscyurzędnicyprzybywającydoKrólestwaPolskiegomielijuż
ukształtowanywizerunekgubernatora,doczegoprzyczyniłosiępółtora-
wiekoweistnienietegoorganuwRosji.Funkcjonowanienaobcymetnicz-
nie,niepokornymterenieniestanowiłodlaczynownikowwiększejnowości,
dlategoteżnależywtymmiejscuskreślićkilkazdańogenezietegoorganu
wRosji,aniewKrólestwie.18
Retrospekcjawśledzeniugenezygubernatorstwaniepowinnasię-
gaćdalejniżpoczątkuXVIIIw.,kiedytowwynikuradykalnychzmian,
woderwaniuodtradycjipaństwamoskiewskiego,zbudowanoadmini-
stracjęzbiurokratyzowaną,stopniowo,ażposzczebellokalny.Przyczym
trzebazauważyć,żepowstanieikształtowaniesięrosyjskiegosystemugu-
bernialnegowXVIIIw.przebiegałopodznakiemrecepcjirozwiązańza-
chodnich19.
PoprzyłączeniuInflant(zapanowaniaPiotraI)stałosięjasne,że
zarządzanieniminazasadachobowiązującychwpaństwiemoskiewskim
będzienieefektywne.PiotrIzaadaptowałwięcistniejącetamgubernie
szwedzkie.Jeszczew1703r.wzwiązkuzpowstaniemSanktPetersburga
powstałaguberniaingermanlandzka,awlatach1708-1710podobnegu-
berniepowstałynapozostałymterytoriumpaństwa.Ogromneterytoria
guberni(10nacałąRosję)poddanowładzygubernatorów20.
Od1713r.guberniamizarządzałykolegiazłożonezgubernatoraiod8
do12landratów.Następniewlatach1713-1714liczbaguberniwzrosłado
11.Małaliczbaguberniijednocześnieichdużerozmiarywynikałyzpod-
porządkowaniapodziałuadministracyjnegocelomwojskowym.Do1715r.
ukształtowałsięsystemtrzystopniowyorganówadministracjilokalnej:
powiat-prowincja-gubernia.Kolejnąreformęadministracjiterenowej
(w1719r.)spowodowałaprzebudowawładzcentralnych-zachowanogu-
18Por.:A.Górak,KancelariaGubernatoraiRządGubernialnyLubelski.Studiumadmini-
stratywistyczneiprozopograficzne,Lublin-RadzyńPodlaski,s.38-44.
19A.Б.Каменский,Взгляднаисториюместногоупраления,www.stud.spa.msu.ru/
library/3/hrpa/articles/kamenskiy.html.
20PSZRII,t.4,№2218,Указобучреждениигубернийиоросписаниикнимъго-
родовz18XII1708r.;И.Блинов,Губернаторы.Историко-юридическийочерк,Sankt
Petersburg1905,s.42-43;A.A.Левандовский,Историческийопытсозданиявертика-
ливласти:генерал-губернаторствавРоссии,www.niiss.ru/levand.shtml;Б.В.Межуев,
А.Г.Трифонов,Генерал-губернаторствовсистеметериторяльногоупавления.Опыт
историческойреминисценции,DПолис”2000,№5,s.19-27;С.М.Троицкий,Русский
абсолютизмидворянствовXVIIIв.Формированиебюрократии,Moskwa1974,s.30.
