Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Porwanie”Polikseny,córkijanaOstroroga...
zauważyć,żewokreślonychwypadkachmogłyniemiećmiejscaichporwania
sensustricto,leczjedyniebyłyformułowanetakieoskarżenia,kierowanewobec
tychzwiązków,którezostałyzawartebezwoliizgodyczyteżwbrewplanom
krewnych.Kwestiatawiążesięzkolejnymjużzagadnieniemzasługującym
nadalszestudia,jakimjestswobodawyborumężaprzezkobietywwarstwie
szlacheckiej.Odnośniedoniegoszczególniewartorozważyćuprawnienie,jakie
pannomprzyznawałstatutwarcki.Nienależygotraktowaćwkategoriachzniesienia
uprawnieńopiekunów-męskichkrewnych-nadzamążpójściemichkrewnej.
Naruszenienormy,jakąjestpodporządkowaniesięprzezniąwolibezpośredniego
opiekuna,jestdozwolonejedyniewprzypadkunaruszeniaprzezniegosamego
ciążącychnanimzobowiązań,działanianaszkodęjejprawmajątkowych.Takteż
uzasadnianowydanietegoprzepisu.Ponadtonormatazostałauchylonajedynie
wpewnymjejzakresie,albowiemzamążpójściepannywciążbyłomożliwetylko
nzazgodąiradą”krewnych,tyleżeinnych.Jedyniewówczasnieryzykowała
utratyprawdodziedzicznegomajątku.Moimzdaniemrównieżupodstawwydania
tegoprzepisuleżałoniezwiększenieswobodywwyborzemęża,leczwłaśnie
ochronaprawmajątkowychpanny36.Podległypieczyizarządzanyprzezopiekuna
majątekstanowiłcoprawdaprzezcałyczasjejwłasność,alewjegoposiadanie
wchodziłaonadopierowmomenciezamążpójścia.Dajączatemmożnośćpannie
zawarciamałżeństwa,przepistenumożliwiałjednocześnieprzejęcieprzezniąwe
władaniejejwłasnegomajątku,bezprawnieprzetrzymywanegoprzezopiekuna,
któryniewydawałjejzamąż.Wartojednakrównieżzauważyć,żeprzepisten
dawałpanniejeszczejednąmożliwość.Otóżten,ktosprawowałpieczęnadnią
ijejmajątkiem,wydającjązamąż,nieczyniłtegozupełniesamowładnie,lecz
równieżnzawoląizgodą”innychjejkrewnych,zwłaszczawujów.Jakkolwiek
wybórmężadlaniejbyłaprobowanyprzezszerszegronokrewnych,byłto
wciążich,aniejejwybórmężadlasiebie.Zkoleianalizowanyprzepisstatutu
warckiego,stanowił,żepannynpoterintvirosrecipere”(czyjakwKorekturze
praw:npoterintsibidemaritisprovidere”),jakkolwiekncumconsensuetconsilio
avunculorumetaliorumpatruorum”.Nierozstrzygająctutajkwestii,naile
wedługprawodawcyterazwgestiipannymiałleżećwybórmężadlaniej,anie
krewnych,którychtylkoakceptacjęmusiaładlatakiegowyboruuzyskać,towarto
podnieśćmożliwośćwyboruprzezniąkrewnych,którzytakowejudzielali.Na
36
Dotakiegownioskuskłaniatakżeumieszczeniewstatuciewarckiminnegojeszczeartykułu,poprzedzającego
analizowany,oochroniepanien:nquassolentpatruivelamiciproximioresnominetutorioobservare,inhunc
finem,quodipsasquibuscunquecondicinibussivepactisdehereditatibusexcludant,volentesipsispecuniam,
cummaritantur,assignare”.Przednadużyciamizestronykrewnychzob.:StatutaTerrestriainConventionibus
CracoviensietWartensilaudata,art.6,s.459-460.
49
