Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoannaWarońska:Komediawedługskamandrytów…
27
waniasiędootoczenia,jakaśpotrzebamimikryibrakjednostkowych
właściwości.
Postacieczęstobudowanesąnazasadzieantytezyisprzeciwiająsię
obowiązującemuówcześniestereotypowi,tonp.bankiermelancholik(Zło-
dziejidealnyIwaszkiewicza),urzędnik,którystajesięuznanymśpiewa-
kiem(KarieraAlfaOmegiTuwimaiHemara),właścicieldużejfirmyprzed-
stawionyjakonieśmiałyteatroman(FirmaHemara),filozofbędący
właścicielemfabrykikaspancernych(KiepskiszelągWinawera),szlachetny
zdradzonymąż(DwajpanowieB.Hemara),hitlerowiecożydowskichko-
rzeniachczyproletariuszbędącysynemarystokraty(RodzinaSłonimskie-
go).Niedziwiwięc,żepostaciewykorzystująkostium,byuchodzićzako-
gośinnegolubzmienićmiejscewhierarchiispołecznej,apytanie:„kim
(pan/pani)jest?”,rozbrzmiewawwielusztukach(np.Złodziejidealny
Iwaszkiewicza,DwajpanowieB.Hemara).
Niektórepostaciemająrodowódwyraźniekomediowy,czynawetfarso-
wy:przezabawnapaniDomańska(DwajpanowieB.Hemara),dawnaaktor-
ka,aobecniegarderobianaznającasięnakabale,Marcysia(FirmaHema-
ra),znoszącyploteczkizcałegomiastaipojawiającysięwnajmniej
odpowiednimmomencie,bywprowadzićretardację,Plotyn(Złodziejideal-
nyIwaszkiewicza).
Dowcip,aktualnośćitechnika(niebierneprzyswojenie,leczraczej
swobodneigranie,dowodząceumownościkonwencjiteatralnych),pozwa-
lajązadaćpytanie,czywybórkomediiniebyłdlaskamandrytówrealizacją
„dramatuułatwionego”,cowpisywałobyzagadnieniewciągantytez,jakie
budujeStradeckinapodstawieprogramu„WiadomościLiterackich”:
Wpolemikachtychatakowanolansowanyprzez„Wiadomości”model„ży-
ciaświadomego”,określanyironicznieterminem„życiaułatwionego”.Jego
odpowiednikiemartystycznymmiałabyć1lansowananałamachpisma1
skamandrycka„poezjaułatwiona”,odpowiednikiempublicystycznym1
preferowanaprzez„Wiadomości”tematykabiograficzno-obyczajowa,kry-
tycznym1ustalanywlicznychenuncjacjachmitpoziomuizasada„talen-
tyzmu”(kryteriumtalentuwoceniedzieł),ametodologicznym1
dominującageneralniew„Wiadomościach”poetyka„aintelektulanego”
i„impresjonistycznego”felietonu,„załatwiającegoodmownie”najbardziej
skomplikowaneproblemyintelektualneżartem,dowcipemikalamburem,
zaadresowanymdopublicznościsnobistyczno-mieszczańskiejzkręgutzw.
„Warszawki”,dobywalcówkawiarniZiemiańskiejikabaretuQuiProQuo70.
Wydajesię,żeskamandryciuznawaliteatrzainstytucjęwychowującą
społeczeństwo;propagowaliwięcoptymizmiradość,ajednocześniepróbo-
70J.STRADECKI:WkręguSkamandra.Warszawa1977,s.206.
