Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Indyjskiego,ZatokiBengalskiej,MorzaArabskiegoorazMorzaCzerwonego.
Demonstrującchińskąpotęgę,wramachsiedmiuwyprawsiłyekspedycyjne
admirałaZhengHeneutralizowałyzagrożeniaasymetryczne,zwalczającpi-
ractwo,interweniujączbrojnie(Cejlon,Sumatra)lubwramachbudowanych
relacjidyplomatycznych(Mogadisz,Malindi,Baraawe)ustanawiaływładze
zależneodcesarza1.Wlatach1405-1433chińskiesiłyekspedycyjnewyko-
rzystanodo(ł)podporządkowaniazagranicznychwładcówiwreszciewłą-
czaniacałegoświatawchińskisystemlenny,wktórymwładcyskładalitrybut
wzamianzaprzywilejehandloweiochronęprzedwrogami(ł).Wtakisposób
wasaleznajdowalisięwciągłejzależnościodChin(ł)2.WXVwieku,stano-
wiącepotęgęmilitarną,demograficzną,gospodarczą,jakrównieżkulturową
inaukowąChinydynastiiMing,dziękisiłomekspedycyjnymrozszerzałyswój
prymatnaPacyfikuorazOceanieIndyjskim.Wkolejnychdekadach,rezy-
gnujączdominacjimorskiej,PaństwoŚrodkaodwróciłosięplecamidomorza.
Rezygnujączdorobkumorskiejekspedycjiwszechczasów,w1644rokuuwi-
kłanywkonfliktynakontynenciecesarzQingodizolowałChinyodmorza.
Popełniającstrategicznybłąd,ChińczycyustąpilipolaEuropie,kiedytood
końcaXVwiekuwielkimodkryciomgeograficznymtowarzyszyłymorskie
wyprawy,którychcelembyłpodbój(hiszp.conquista)zamorskichterytoriów
wobuAmerykach,AfryceorazIndiach.Wzmieniającychsięuwarunkowa-
niachrozwójcywilizacyjnyzwiększyłzdolnościwzakresieprzerzutuludzi
(żołnierzy),natomiastprzewagatechnologicznaiorganizacyjnadecydowa-
łyosukcesiekonkwistyprowadzonejzwykorzystaniemniewielkich,dobrze
wyposażonychoddziałówżołnierzy.W1511rokusiłyekspedycyjneDiegode
VelázquezapoprzerzuciezHispanioli(Haiti)podbiłyKubę.Wlatach1519-
1524HernánCortészniewielkimoddziałemekspedycyjnym(ok.500żołnie-
rzy)podbiłiopanowałpaństwoAztekówwAmeryceŚrodkowej.Wlatach
1524-1535trzyekspedycjeFranciscoPizarroskutkowałypodbojempaństwa
Inków(PeruiChile).Brakinaetapieprzygotowania,niesprzyjająceśrodowi-
skodziałań,jakrównieżniewielkipotencjałoddziałuzdecydowałyoniepo-
wodzeniupierwszejekspedycji.W1526rokukolejnawyprawadwóchzespo-
łówzakończyłasiępołowicznymsukcesem.Wstyczniu1530rokuwspierana
przezIzabelęPortugalską(dekretCapitulacióndeConquista)trzeciaekspe-
dycjaFranciscoPizarrowyruszyłazHiszpanii,abypoosiągnięciuPanamy
wylądowaćnawybrzeżudzisiejszegoEkwadoru.W1533rokupodbójnowej
1
E.L.Dreyer:ZhengHe.ChinaandtheOceansintheEarlyMingDynasty,1405-1433.
NewYork:PearsonEducation,Inc.2007,s.15-23,35-44.
2
G.Menzis,1421rok,wktórymChińczycyodkryliAmerykęiopłynęliświat,Amber
Warszawa2002,s.33-34.
8
