Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TEATRARTYSTÓW
15
wilizacji.WedługNietzschegozjednoczeniepaństwniemiec-
kichpodprzewodnictwemPrusstwarzałozagrożeniedla
rozwojukulturowego,toteżwskazującnazdegenerowane
formywspółczesnejkultury(naprzykładfikulturafilister-
ska”,opartanawiedzyierudycji,niesprzyjaoryginalnej
twórczości),dociekałistotykulturyigranicjejautonomii
wobecinnychdziedzinżycia,zwłaszczawobecpaństwaina-
uki,którepodporządkowująkulturęwłasnymcelom.Dlate-
goopowiadałsięzaniezależnościąkulturyodwpływówpo-
litycznych(państwo)iprotestowałprzeciwkotraktowaniu
jejjakokataloguinformacjiobojętnychnaficzłowiekacier-
piącego”inastawionychjedynienacelpoznawczy(nauka).
DefinicjaNietzschegobrzmi:fiKulturajestprzedewszystkim
jednościąstyluartystycznegowewszelkichprzejawachżycia
narodu”15.Podkreślonyzostałtukreatywnyaspektdziałal-
nościczłowieka,twórczośćartystycznajakoskładnikkultu-
ryniejedynywprawdzie,alenajpełniejodzwierciedlającyjej
istotnecechy.Sztukaporządkujeżycie,wyrażajegoideały
iczynijebardziejznośnym.fiTylkosztuka–pisałNietzsche
–potrafiowewstrętnemyśliookropnościlubniedorzeczno-
ściistnienianagiąćdowyobrażeń,zktórymiżyćmożna:są
nimiwzniosłośćjakoartystyczneokiełznanieokropno-
ściikoniecznośćjakoartystycznewyładowaniewstrę-
tudoniedorzeczności”16.Czynnikomkształtującymkulturę,
przyczyniającymsiędorozwojulubupadkusztukipoświęcił
NietzscherozważaniawNarodzinachtragedii.
LicznepróbyzreformowaniasztukiscenicznejwNiemczech
podkoniecXIXinapoczątkuXXwiekupozostawałypod
silnymwpływemNietzscheańskiejkoncepcjikulturyoraz
dokonańWagnera,toteżwyraźniejszyniżnaprzykładwpo-
glądachCraigaczyAppiijesttuaspektspołecznyteatru.
Wprogramachszerokorozumianegoodrodzeniateatruwi-
