Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PerspektywyuprawyrzepakuwPolsce
Opłacalnośćuprawy
ponieważroślinatabardzodobrzeprze-
łamujemonokulturęzbożową,zktórą
mamycorazwiększyproblem.Pozytyw-
nymaspektemjestrównieżprzerywanie
uprawąrzepakunaturalnegorozwoju
patogenówgrzybowychpochodzenia
glebowegozbóżjakrównieższkodników
bytującychwglebie.Wysiewtegosame-
gogatunkuposobiezawszezwiększa
ryzykowystąpieniachorób,szkodników
ichwastówcharakterystycznychdlada-
nejgrupyroślin.Równieżuprawarzepa-
kuporzepakuniejestwskazanazpo-
wodunagromadzeniawglebienasion
chwastóworazpatogenówcharaktery-
stycznychdlategogatunku,chociażby
bardzoniebezpiecznejkiłykapusty.Pra-
widłowypłodozmianzapewniaodpo-
wiedniewarunkifitosanitarne.Wydaje
sięzatem,żegruparoślinzbożowych
orazrzepakdobrzesięuzupełniają.
Rzepakjestistotnyzpunktuwidzenia
rynkowego,ponieważzaprzestaniejego
produkcjispowodowałobywzrostupra-
wyroślinzbożowychcozkoleimogło-
byzrujnowaćrynekzbóż.Podstawową
kwestiąjestcena,którąregulujerynek.
Przyokreślaniuopłacalnościuprawyrze-
pakuprzyjęłasięzasada,żeprawidło-
wymstosunkiemjestporównanieceny
zbytupszenicydorzepaku.Jeśli1tona
rzepakujestrównoważna2tonompsze-
nicytorelacjatajestdobraiopłacalność
tejuprawyniejestzagrożona.
Problememdlaproducentówrolnych
jestrównieżzubożenieasortymentu
środkówochronyroślin,szczególnie
osubstancjeaktywnezgrupyneoni-
kotynoidów,którymizaprawianonasio-
narzepakuizabezpieczanojeprzed
atakiemszkodników.Wycofanietych
substancjispowodowałokonieczność
zwiększeniailościzabiegównalistnych,
copodwyższakosztyprodukcji.Wroku
2018PolskajakojedynykrajwEuropie
otrzymałapozwolenieczasowenaza-
stosowanieneonikotynoidów,niestety
byłotopozwoleniejednorazowe.
Kwestiąjakąnależyrozważyćpod-
czaspodjęciadecyzjiouprawierzepaku
jestmożliwośćjegozbytu.Wmomencie
wprowadzeniabiopaliwapowierzchnia
uprawyrzepakudiametralniewzrosła
zokoło500tys.hadookoło900tys.ha.
KrajoweZrzeszenieProducentówRze-
pakuiRoślinBiałkowychrazemzPol-
skimStowarzyszeniemProducentów
OlejuorazKrajowąIzbąBiopaliwstwo-
rzyłyporozumienieirazemuczestniczyli
wwypracowaniupolskiegostanowiska
dotyczącegoDyrektywyParlamentuEu-
ropejskiegoiRady(UE)2018/2001RED
II,któraobowiązujeodgrudnia2018
roku.Dyrektywaregulujeudziałenergii
odnawialnejwogólnymbilansieenergii,
wtympaliwpłynnychizakłada,żejeśli
wroku2020polscyproducenciwypro-
dukują6%biopaliwwogólnymzużyciu
paliwenergetycznychtodo2030roku
będziemymogliprodukowaćdo7%.
Przekładasiętonazapotrzebowanena
nasionarzepaku,którychbędziemypo-
trzebowaćokoło3,5mlnton.Biorącto
poduwagęwidać,żerynekzbytunana-
sionarzepakubędziezapewniony.War-
tozaznaczyć,żemożnabyzwiększyć
areałuprawyokolejne100-150tys.ha,
ponieważPolskamabardzodobrewa-
runkiglebowedouprawytegogatunku.
Niemniejważnajestsamastrukturago-
spodarstw,ponieważrzepakprodukuje
sięwgospodarstwachwiększych.Pod-
sumowującdlarzepakusądwarynki:
spożywczynaktórypotrzeba1,1mln
tonrzepakuorazrynektechniczny,który
dziękiDyrektywieREDIIjestwstanie
zagospodarować2-2,5mlntonnasion
rzepaku.WEuropie2/3wyprodukowa-
negorzepakuprzeznaczanajestnacele
techniczne,a1/3nacelespożywcze.
Rzepakjestrośliną,możnapokusić
sięostwierdzenie,białkowo-oleistą,
ponieważprzyjegoprzerobieuzysku-
jemyokoło40%olejuoraz60%śruty
rzepakowej,którama34%białka,co
czynijenajbardziejstabilnymbiałkiem
roślinnym,wprzeciwieństwiedobiałka
pochodzącegozroślinbobowatych.
Śrutarzepakowamogłabybyćalter-
natywnymkomponentempaszowym
wcałejEuropie,któraimportujebardzo
dużośrutysojowej.Produkcjarzepaku
wEuropiewynosiok.21mlnton,co
powoduje,żemamy12mlntonśruty
rzepakowej,aosiągamytąilośćdzięki
produkcjibiopaliw.Bliskopołowękrajo-
wejśrutyrzepakowejeksportujemydo
HiszpaniiiNiemiec,dlategoważneaby
podjąćdziałaniadoprowadzającedoca-
łościowegowykorzystaniananaszepo-
trzebyśrutywyprodukowanejwnaszym
kraju.KZPRiRBpodpisałaporozumienie
zFederacjąProducentówDrobiu,które
manacelupodjęciedziałańnarzecz
zwiększeniaudziałuśrutyrzepakowej
wżywieniudrobiu.Całkowitewyelimi-
nowanieśrutysojowejznaszegorynku
jestniemożliwe,ponieważżywienienie-
którychgatunkówdrobiuopartejestna
śruciesojowej,którajestpełniejszym,
lepiejstrawnymbiałkiem.Ponadtonie
dlawszystkichgrupzwierzątnp.dla
pisklątczyprosiątżywienieśrutąrzepa-
kowąjestdobre.Jednakżewtychga-
tunkach,któremogąbyćkarmionetym
rodzajempożywienianależyspróbować
towdrażać,np.bydłomleczneczymię-
sne.Gdybyzwiększyćdo50%udział
naszychrodzimychźródełbiałkaroślin-
negowogólnymbilansiezużyciabiałka
osiągnęlibyśmysukces.Cociekawedla
wieluproducentówbarierąmentalną
jestciemnabarwaśrutyrzepakowej,
przezcopreferująśrutęsojowąożółtej
barwie.Kolejnymaspektemjestlobbing
frmpaszowych,powiązanychzimporte-
ramiśrutysojowej,którymniezależyna
promowaniuśrutyrzepakowej.Niemniej
jednak,biorącpoduwagęwadyizalety
śrutyznasionrzepakuwartopochylić
sięnadpróbązwiększeniajejudziału
wżywieniuzwierząt.
Kolejnąniezaprzeczalnieważnąkwe-
stiąwuprawierzepakujestbezpieczne
stosowanieśrodkówochronyroślin,
ponieważgatunektenjestnajwięk-
szympożytkiemdlapszczół.Pszcze-
larzerozumiejąkoniecznośćuprawy
rzepaku,aproducencirzepakucoraz
lepiejrozumiejąśrodowiskopszczela-
rzy,dlategonależydążyćdowypraco-
waniawspólnegodziałanianarzecz
wzajemnegozrozumienia,żeniema
nowoczesnegorolnictwabezstosowa-
niaśrodkówochronyroślin.Ważneaby
zabiegiochronnewykonywaćzzacho-
waniembezpieczeństwa,takżebynie
szkodzićowadomzapylającym,przede
wszystkimpszczołom.Niemożnabronić
rolnika,którywykonujezabiegwdzień,
podczasoblotupszczół,alerównieżnie
możnazakażdymrazemkiedyzostają
zatrutepszczoływinićrolnika,żetowy-
nikjegodziałalności.
Uprawarzepakuniesiezesobąry-
zyko,alebiorącpoduwagęwszystkie
powyższeaspektywartozastanowićsię
nadrozpoczęciemlubkontynuowaniem
uprawytegogatunku..
5
Artykułpowstałnapodstawierozmowy
zJuliuszemMłodeckim,Prezesem
KrajowegoZrzeszeniaProducentów
RzepakuiRoślinBiałkowych.
PublikacjaspecjalnamagazynurolniczegoAgroProfl
Rzepak
