Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Charakteriznaczenieinstytucjiombudsmana...
naserionieporozmawia?”Dopierouchwalenie15lipca1987r.usta-
wyoRzecznikuPrawObywatelskich55dopełniłosysteminstytucji
ochronyprawnej,którywistotnysposóbuzupełniałistniejąceobecnie
mechanizmydziałaniawzakresiepraworządnościprawobywateli.
Nowelizacjaustawyzasadniczejzkwietnia1989r.56nadałaRzeczni-
kowiPrawObywatelskichrangękonstytucyjną,aobecnaKonstytucja
RPz1997r.przejęładotychczasowąkoncepcjęurzędu57.
30Cechykonstytutywnewspółczesnego
ombudsmana
KarolXII,królSzwecji,nazywany„ostatnimzWikingów”,byłby
zapewnedziśmilezaskoczony,żezapoczątkowanaprzezniegoidea
rzecznikowskaw1709r.(wedługinnychźródeł-1713r.)zrobitak
zawrotnąkarierępozagranicamijegopaństwa.Jesttotymbardziej
znamienne,żewsystemieorganówpaństwowychwżadnymzpaństw
ombudsmanniedysponujewładczymiśrodkaminarzucaniaswego
stanowiskakontrolowanympodmiotom.Cowięcej,naprzekórnie-
którymsceptykomtwierdzącym,żesprawniedziałającesądownictwo
administracyjneczynizbędnymtworzenieinstytucjicentralnego
55Tekstjedn.:Dz.U.z2001r.Nr14,poz.147zpóźn.zm.Weszławżyciezdniem
1stycznia1988r.,zwyjątkiemwchodzącychwcześniejprzepisówumożliwiających
powołanierzecznikaizorganizowaniejegobiura.Ustawataobowiązujenadal,chociaż
byłakilkakrotnieodtegoczasunowelizowana,wtymwsposóbistotnywroku1991
oraz2000.
56WprowadzonodoówczesnejKonstytucjiz1952r.art.36austawązdnia7kwiet-
nia1989r.ozmianieKonstytucji(Dz.U.Nr19,poz.101),którystanowił,żeRPOstoi
nastrażyprawiwolnościobywateli,określonychwKonstytucjiiinnychprzepisach
prawa.Jego„sposóbdziałania”maokreślaćustawa.PowołujegoSejmzazgodąSenatu,
naokres4lat.
572kwietnia1997r.nastąpiłouchwalenieKonstytucjiRzeczypospolitejPolskiej
przezZgromadzenieNarodowe(ogłoszenie:16lipca1997r.,wejściewżycie:16paź-
dziernika1997r.).KonstytucjaRPscharakteryzowałaRzecznikaPrawObywatelskich
jakoorgankonstytucyjny,zamieszczonywodrębnymrozdzialeIX„OrganyKontroli
PaństwowejiOchronyPrawa”(art.208-212),obokNajwyższejIzbyKontrolioraz
KrajowejRadyRadiofoniiiTelewizji.Natomiastwpodrozdzialeośrodkachochrony
wolnościiprawzostałzamieszczonyart.80,gwarantującykażdemuprawowystąpienia
doRzecznikazwnioskiemopomocwochronieswoichwolnościlubprawnaruszonych
przezorganywładzypublicznej.KadencjaRzecznikazostaławydłużonazdotychcza-
sowych4do5lat.
40