Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezarycerstwapolskiego
iprocespowstawaniarodów
W
jeszczególnemiejsceimimowieloletniejdyskusjihistorycywwielu
ważnychkwestiachdalecysąodkonsensusu.Spornajestgenezatej
historiografiipolskiegośredniowieczaproblematykarycerstwazajmu-
grupyspołecznejorazprocespowstawaniarodów.
Częśćbadaczywywodziłapóźniejszychpolskichrycerzyodprzedstawicieli
arystokracjiplemiennej
1.Wnowszychbadaniachsłusznieodrzucasiętenpo-
gląd,argumentująctosposobembudowypaństwapierwszychPiastów,którzy
brutalniezdobywaliterytoriaijeniszczyli,najpewniejwrazzmiejscowąelitą.
PodobniesytuacjawyglądaławCzechach,skądnieliczniprzedstawicielearysto-
kracjiplemiennejucieklidosąsiedniejPolskiigdziepozostalizostalifizycznie
wyeliminowani
2
.Odrzucićnależyrównieżwywodzeniepóźniejszychrycerzy
odczłonkówdrużynyBolesławaChrobrego,ponieważtawtokuzamieszania
związanegozprzejęciemwładzyprzezBezprymaibuntuludowegotakżeuległa
eksterminacjibądźrozproszeniu.Odprzedstawicielielitydrużynniczej„drugie-
go”państwapiastowskiegobrałynatomiastpoczątekniektórepóźniejszerody
(np.odSieciechaprzedstawicieleToporczyków,odPiotraWłostowicaprzed
-
stawicieleŁabędziów)
3.OstatniotymproblememzająłsięTomaszJurek,który
widzirycerzyzarównojakopotomkówdygnitarzyzkońca
XI
wieku,jakina
przykładosóbskierowanychdostróży—choćtutylkoczęśćznichawanso-
waładorycerstwa—orazprzedewszystkimzosóbotrzymującychodksiążąt
dzielnicowychnadaniaziemskiewzamianzakonnąsłużbęwojskową.Druga
ztychgrupwyłoniłasięzpowoduzałamaniaideidrużynyksiążęcej,którapo
1
H.Łowmiański:PoczątkiPolski:zdziejówSłowianwItysiącleciun.e.T.3.Warszawa1963,
s.464—482,tamstarszaliteraturadotyczącategoproblemu.
2
W.Iwańczak:Tropemrycerskiejprzygody.Wzorzecrycerskiwpiśmiennictwieczeskim
XIV
wieku.Warszawa1985,s.20—21,tamomówieniestanowiskabadaczynatematgenezyszlachty
czeskiej.
3
T.Jurek:Genezaszlachtypolskiej.V:ColloquiamediaevaliaPragensia.T.9.Šlechta,moc
areprezentacevestředověku.Red.M.Wihoda.Praha2007,s.72—74.
Genezarycerstwapolskiegoiprocespowstawaniarodów
47
