Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Rywalizacjaodzieckowkontekściepsychologiirodziny
turzeipełnionychprzezniąfunkcjach.Szczególnieintensywnezmianywkulturze
zachodniejobserwujesięoddrugiejpołowyubiegłegostulecia.Ichpodłożenajpełniej
opisujeliteraturasocjologiczna20.WPolscenasiliłysięonegwałtowniewrazzwpro-
wadzeniemtransformacjiustrojowej21.
Przekształceniatewynikająm.in.zkoniecznościdostosowaniasiędozmieniają-
cychsięwarunkówgospodarczych.Wprowadzeniewolnegorynkuzakłóciłodotych-
czasowąstabilnośćispowodowałoznacznerozwarstwieniespołeczeństwa:pojawiła
sięmożliwośćszybkiego,gwałtownegoawansuipoprawywarunkówbytowych,ale
teżutratypracyipodstawbytu.Towymagawprowadzanianowychstrategiiradzenia
sobiezproblemami,dokonywaniawyborówdotyczącychzmianykwalifikacjizawodo-
wych,migracji,niekiedyrozdzieleniaczłonkówrodziny,decyzjidotyczącychutrzymy-
waniadorosłychczłonkówrodzinyniesamodzielnychpodwzględembytowym.Zwraca
uwagęwzrastającarolapoziomuekonomicznegożyciawhierarchiiwartościrodziny.
Nadalproblememwnaszymkrajupozostajątrudnewarunkimieszkaniowe.Dlatego
teżczęstozkoniecznościwwiększymstopniuniżwkrajachzachodnichutrzymujesię
wPolscezmodyfikowanymodelrodzinyposzerzonej.Przyjmujeondwieodmiany:
trzypokoleniowejrodzinyzamieszkującejpodwspólnymdachembądźmałychro-
dzin,którechoćmieszkająoddzielnie,tozachowujątrwałewięziemocjonalneieko-
nomicznezszersząrodziną22.
Zarównoczynnikigospodarcze,jakispołeczno-obyczajowewistotnymstopniuprzy-
czyniająsiędoprzekształceńwobrębiewzorówinormfunkcjonowaniarodziny.
Stosunekdoseksuzmieniasięzkonserwatywnegonaliberalny,wzrastapopularność
kontroliurodzin,którejkonsekwencjąrodzinyomniejszejliczbiedzieci.Tozkolei
sprawia,przyrosturodzinjestmniejszyodliczbyzgonów.Corazpopularniejsze
stajesięteżrodzeniepierwszegodzieckaprzezkobietypotrzydziestymrokużycia23.
Zwracauwagęnasilającysięantagonizmpomiędzyosobamidemonstrującymilibe-
ralizmobyczajowyaprzedstawicielamiskrajniekonserwatywnychstanowisk,którzy,
uzyskującznaczącąrolęopiniotwórczą,mająwpływnawprowadzaneustawy(np.an-
tyaborcyjne).Wkonsekwencjiwzrostowiswobodyseksualnejtowarzysząbrakedu-
kacjiwtymzakresieoraznacisknarestrykcjebezodniesieniadonormwspółżycia
społecznegoibudowaniagranicintymnościwrelacjachpartnerskich.
20Por.zwłaszczaK.Slany,PrzemianydemokratycznewPolscekońcaXXwieku,PR2000/4;K.Slany,
Małżeństwoirodzinawzglobalizowanymświecie,PR2001/4-6;K.Slany,Alternatywneformyżyciamałżeń-
sko-rodzinnegowponowoczesnymświecie,Kraków2002;T.Szlendak,Socjologiarodziny…;M.Błędowska,
Przemianywrodzinie.Próbaodczytaniawspółczesnejdebatynatematrodziny,SiR2015/4.
21K.Płeczkan,RodzinapolskauproguXXIwieku,PR1998/4;Z.Dąbrowska-Caban,Rodzinapol-
skauproguXXIwieku,PR1999/4;Z.Dąbrowska-Caban,SytuacjadzieciwPolscewokresieprzemian,
PR1999/5-6;A.Czerederecka,J.K.Gierowski,Zmianywpolskiejrodziniewlatach1989-2003zperspekty-
wyjejsytuacjiprawnej,NP2005/2.
22F.Adamski,Rodzina.Wymiar…
23K.Slany,Przemianydemokratyczne…