Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
RenéDescartes,Rozprawaometodzie
wagoryczyizwątpienia;tylkokiedyznalazłsięnatejzawrotnejprzełęczy,
byłniepodeszłymstarcem,alegenialnymdwudziestoparoletnimchłopcem,
izamiastprzydźwiękachmuzykiGounodasprzedawaćdiabłuduszęzaspód-
nicęMałgorzatki,skupiłwszystkieludzkiesiły,abywydaćwalkęDuchowi
ciemności,iwalkętę-oiletowogólewmocyczłowieka-wygrał.Tryum-
falny,wspaniałyrozwójnaukinowoczesnej,idący,odtrzechwiekówblisko,
ściślepolinii,jakąwytyczyłjejDescartes,świadczydostatecznie,iżmetodajego
byłatrafnaiżedopókiludzkośćbędziesięposuwaćpodrodzepoznania,dopóty
zasadyjejbędąobowiązywać.Niestworzyłonoczywiściepodwalinnauki
nowoczesnejsam;przednimirównocześnieznimbyłodośćwtejmierze
wybitnychusiłowań;aleDescartesbyłnibysoczewką,którazebraławszystkie
tepromienie,abyzwielokrotnionepotężnąświadomościąisamowiedzą,rzu-
cićsnopemświatławprzyszłewieki.Dużoszafowałosięunaswostatnich
latachterminemprometeizmu;otóż,jeżelidoczyjegośżyciaiczynunadawał-
bysięprzymiotnikprometejski,tozpewnościądoRenéDescartes>a.
Dziejeżyciamieszcząsięcałkowiciewdziejachjegomyśli.Urodziłsię
wLaHayewTureniiwroku1596(ojciecDescartes>abyłradcąparlamentu).Pierw-
szenaukiodbyłświetniewkolegiumoo.JezuitówwLaFlèche;wmłodychlatach
zdradzałzamiłowaniedopoezji,którezachowałipóźniej.W1617rokudostaje
siędoParyża,gdzieprowadziżyciedośćrozprószone:zwłaszczahołdujegrze,której
-podobniejakPascal-rychłoogarniawszystkietajnikiikombinacje.Naraz,na
nowoopanowanyżądząnauki,giniezoczutowarzyszomzabaw,którzyszukają
gopozakątkachParyża,podczasgdyonstudiujeprawowPoitiers.Wrokpóźniej
-mawówczaslat21-porzucaksiążkiipostanawiaczytaćjedyniewnwielkiej
księdzeżyciaB;wtymcelu,zaciągasięjakoochotnikdowojskawHolandii,pod
ks.MaurycymNassauskim.BawiącwBredzie,Descarteswidzinaulicytłumludzi
gromadzącysięprzedwielkimafiszemwypisanymwjęzykuflamandzkimiprosi
sąsiadaowytłumaczenie.Byłtoosobliwiezawiłyproblemgeometriiorazwezwa-
niedorozwiązaniago.Nagabniętyprzechodzień,którymbyłprzypadkowouczo-
nymatematyk,rektorkolegiumwDordrechcie,przełożyłmutreśćafisza,zachę-
cającżartobliwiedorozwiązaniago.Kuwielkiemujegozdumieniumłodzikprzy-
niósłnazajutrzżądanąsolucję.
PoupływiedwulatRenéopuszczaHolandięiudajesiędoNiemiec,gdzie
bierzeudziałwpierwszychutarczkachwojnytrzydziestoletniej.Zpoczątkiem
roku1619zimazatrzymujegonagranicyBawariiwNeuburgu(przełomowy
tenmomentżyciaopisujeDescarteswdrugiejczęściRozprawyometodzie)1.
1Zob.s.18.
