Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•WSTĘP
9
szłościteżdałosięjąwpisaćdoschematówodmian)2,funkcjonującąwfe-
deracyjnymzbiorzeodmian(koncepcjaStanisławaGajdy).Takpojmowa-
naodmianajęzykowama,wproponowanymtuujęciu,charakterotwar-
ty,cooznaczabrakwyspecjalizowanegozbioruśrodkówstylistycznych.
Dostrzegasięzaśtendencjędoczerpaniaśrodkówzzasobówróżnych
stylowychodmianpolszczyzny(zob.dlaprzykładumodęnapotoczność),
choćbadaniawielujęzykoznawcówdowodząbrakujakichkolwiekogra-
niczeńwkierunkacheksploracji.Innymisłowy–każdaodmianastylowa
(językowa)możeoferowaćautorowikomunikatuprasowegoniezbędne
środkiwyrazu3.Gwarantujetodziennikarzomswobodęwyboruśrod-
ków,ustanawianiaregułichużyciaorazmożliwościbogaceniazasobu
formjęzykowych.Styltenzyskujenapoziomiecech,czyliwyznaczników
ekstralingwistycznych,charakterantynomiczny,coodpowiadazderzaniu
różnychpunktówwidzeniawsposobiekształtowaniawizjiświataoraz
synkretyzmowicechidobieranych(lubtworzonych)środków.
Różnesąsposobyujmowaniawzmiankowanychantynomii.Gdypunk-
temwyjściaczynięstylistyczneukształtowaniegatunkówprasowych,do-
strzegamnastępująceciągiantynomiczne:1)szablonowość;nieszablonowa
szablonowość;szablonowanieszablonowość;nieszablonowość;2)obiek-
tywność;subiektywizowanaobiektywność;obiektywizowanasubiek-
tywność;subiektywność;3)monologowość;monologowadialogiczność;
dialogicznamonologowość,dialogowość;4)potoczność;uoficjalnionapo-
toczność;upotocznionaoficjalność;oficjalność.Przedstawionejkonfigura-
cjicechdasięprzypisaćokreślonągamęwyspecjalizowanychśrodków,co
nieznaczy,żeniemogąbyćoneużytepozawypowiedziamiprasowymi.
Otwartycharakteropisywanegostylusprawia,żeważnajestdlanadawców
(twórcówwypowiedzi)nietylestylistycznagenezaokreślonejformy,cojej
funkcja.Wybranegatunkoweużyciasiękonwencjonalizują,innemająsta-
tuszastosowańinnowacyjnych,niejednokrotnieokazjonalnych.
Takskonfigurowanaoptykabadawczapozwalamitraktowaćstyljako
kategorięopisową,aniedyferencjalną.Stylniejestopisywanywrelacjido
innychodmianstylowychpolszczyzny(stylówfunkcjonalnych),leczjako
kategoriapolimorficzna,łączonazgatunkowądyferencjacjąprzekazów
prasowych.Wartykułachopartychnawspomnianychzałożeniachpoja-
wiasięwzwiązkuztymetykietkaterminologicznastylistyczneukształto-
waniegatunkówprasowych0
2
Najnowszapublikacjaprezentującaschematyodmiantopodręcznik:D.Zdunkiewicz-
-Jedynak,Wykładyzestylistyki,Warszawa2008,s.22‒36.
3
Zob.:M.T.Lizisowa,Stylefunkcjonalnewdziennikarstwieprasowym,Kielce2009;
M.Wojtak,Głosyzteraźniejszości.Ojęzykuwspółczesnejpolskiejprasy,Lublin2010.
