Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
AgnieszkaKopeć
Analizującpodstawowezagadnienia,tj.równośćisprawiedliwośćwopo-
datkowaniu,możnawyróżnićDsprawiedliwośćpoziomą”iDsprawiedliwośćpio-
nową”.Jeżelijednostki,któresąidentycznepodwszystkimiistotnymiwzględami,
sątraktowanetaksamo,tomówimyosprawiedliwościpoziomej.Oznaczato,
żeosobyDznajdującesięwzasadniczopodobnychwarunkachekonomicznych
powinnypłacićtakiesamepodatki”.Drugadefinicja-Dsprawiedliwośćpionowa”
mówiotym,żeskoroniektóreosobymogąpłacićwyższepodatki,topowinny
torobić.CzyliosobyoDwiększejzdolnościpłatniczejlubznajdującesięwlep-
szejsytuacji,lubosiągającewyższedochodyzusługdostarczanychprzezpań-
stwopowinnypłacićwyższepodatki”
44.
Wprzeszłościuważano,żepodejściezwaneutylitaryzmemuzasadniało
progresjępodatkową,czyliwyższestawkipodatkowedlaludzibogatychniżdla
biednych.Sądzono,żeutylitaryzmstanowipodstawęzasadysprawiedliwości
poziomej.Jednakpojawiłysiętezy,żeutylitaryzmmożeimplikowaćniespra-
wiedliwośćpoziomą
45.WedługwspomnianegojużwcześniejJ.Rawlsa-system
podatkowypowinienbyćtakskonstruowany,abypomócosobie,któraznajduje
sięwnajgorszympołożeniu,abypoprzezsystempodatkowyidodatkowopolitykę
socjalnązmaksymalizowaćdobrobyttejosoby.Twierdziłon,żenależyzwięk-
szaćpodatkiodosóbnajlepiejsytuowanych,ażdoosiągnięciamaksymalnych
wpływówdobudżetu,zpominięciemosobyznajdującejsięwnajgorszejsytu-
acji.Częśćosóbmożejednaktwierdzić,żenierównośćsamawsobiejestzłem
społecznymimożesięstaćprzyczynąnapięćspołecznych
46.
Możnawyróżnićtrzyogólneramyrozważańopodatkach:opodatkowanie
efektywnewrozumieniuPareto-jesttokonstrukcjapodatków,wobrębiektórej
Dprzydanychdochodachpodatkowychniczyjejsytuacjiniemożnapoprawićbez
pogorszeniasytuacjikogośinnego.WybórmiędzysystemamiwsensieParetow-
skimzależyodwartościprzyjętychwfunkcjidobrobytuspołecznego;utylitary-
stycznafunkcjadobrobytuspołecznegopozwalawybraćtakisystempodatkowy
efektywnywrozumieniuPareta,którymaksymalizujesumęużytecznościdla
jednostek.Krańcowastopaużytecznościzdochodówpodatkowychmusibyć
jednakowadlawszystkichjednostek;funkcjadobrobytuspołecznegoRawlsa
44Ibidem,s.565-574.
45Ibidem,s.576-577.
46Ibidem,s.578.
