Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Rozwójteoriinegatywnychstylówpoznawczych
15
Wewnętrzna,globalnaistabilnaatrybucjaprzyczynporażekstwarzawa-
runkidowystąpieniadepresji(Seligmaniin.,1979).Takistylatrybucyjnyzostał
nazwany„pesymistycznymstylemwyjaśniania”.Autorzystwierdzilirównież,że
tennegatywnystylmyśleniaprowadzidopodtypudepresjinazywanej„depresją
zbrakiemnadziei”(por.Abramsoniin.,1978,s.64),wktórejwystępujepoczucie,
żeobecneiprzyszłedziałanianiesąwstaniezmienićczegokolwiek,coprowadzi
dopasywnościiznacznegoobniżenianastroju.
Wielebadańpotwierdzazałożeniaatrybucyjnejteoriiwyuczonejbezradno-
ści(Peterson,Seligman,1984;Metalskyiin.,1982;Rapsiin.,1982)wskazując
dodatkowo,żestylewyjaśnianiasąstabilnewczasie(Burns,Seligman,1989;
Nolen-Hoeksemaiin.,1986).Udowodnionorównież,żedziecimatekcierpiących
nadepresjęmająbardziejnegatywnestyleatrybucyjnewporównaniudodzieci
matekzdrowych,bądźchorychsomatycznie(Garber,Flynn,2001;Ingram,2001;
Goodman,Gotlib,1999).
Teoriaumiejscowieniaprzyczynporażkirozwijałasiępodsilnymwpływem
koncepcjipoznawczejstworzonejprzezAaronaBecka(1979).Jegozdaniem,za-
równoosobydepresyjne,jakite,którenadepresjesąpodatne,charakteryzują
sięzniekształconymsposobemmyśleniaosobie,świecieiprzyszłości(tzw.triadą
poznawczą).Należyjednakpodkreślić,żetriadapoznawczaniejestuznawanaza
przyczynęwystąpieniadepresji.SamBeckuważał,żebyłobytorównieabsurdal-
ne,jaktwierdzenie,żeomamywywołująpsychozę(Haagaiin.,1991).
Zarównotriadapoznawcza,jakizniekształceniawmyśleniutraktowanesą
jakorezultatprocesówpoznawczych,któreodbywająsięnagłębszympoziomie.
Ichźródłemsąschematypoznawcze,zawierająceinformacjeoself,zakodowa-
newokresiedzieciństwa.Jeżelizaktywizowanyzostanieschemat(np.poprzez
doznanieporażki/odrzucenia)–większaliczbainformacjizaczynabyćtendencyj-
nieodbieranawramachtegoschematu.Zniekształceniapoznawczepozwalają
dopasowaćbodźcedoaktywnegoschematu,któryuzewnętrzniasięwtriadzie
poznawczej.Negatywnyobrazsiebie,świataiprzyszłościniejestjednaktymsa-
mym,coschematkluczowy(por.rozdział1.2.1).Toschematpoznawczyprzy-
czynowoprowadzidodepresji,którejobjawem‒wrazznegatywnymstanem
emocjonalnymiobniżoną̨motywacją‒jesttriadapoznawcza.Beckuznał,że
schematypoznawczekształtowanesąwtokuróżnychdoświadczeńżyciowych.
Razstworzone,pozostająwstanielatentnym,ażdosytuacji,którajeaktywizuje.
ZdaniemBecka,sytuacjaaktywizującamusibyćpodobnadotej,któradopro-
wadziładostworzeniaschematu(Beckiin.,1979).Podsumowując,abywystą-
piładepresja,musząpojawićsiętrzyczynniki:negatywnyschematpoznawczy
ukształtowanywtokurozwoju,któryjestelementemdystalnejpodatnościpo-
znawczejorazsytuacjakryzysowa,aktywizującago.Trzecimelementemjest
pojawieniesięnegatywnegoprzetwarzaniainformacji,którestanowipodatność
proksymalną.Występujeonotużprzedorazwtrakcietrwaniaepizodudepresyj-
nego(Riskind,Alloy,2006).
TeoriaBeckabyłajednakbardzostrukturalnaistatyczna.Skupieniesięna
stanachpsychicznych,anienaprocesachwnichzachodzących,odbijałosięna
skutecznościterapii.Badaniapokazywały,żepo15miesiącachodjej
