Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Negatywnestylepoznawcze
Negatywnestylepoznawczetowzględnietrwałesposobyewaluacjisiebie
iotaczającejrzeczywistości,któremająnegatywnywpływnafunkcjonowanieda-
nejosoby.Pojęcietowyrastazpoznawczychkoncepcjipsychopatologii.Zajego
twórcęuznajesięAaronaBecka,któryzauważył,wbrewpanującejwówczasopi-
nii,że„osobycierpiącenadepresjęniedążądoniepowodzenia,leczzniekształ-
cająrzeczywistość,przyjmującnegatywnyobrazsiebieiodmawiającsobieprawa
doszczęścia”(za:Weishaar,2007,s.38).Swojąkoncepcjędepresjioparłna
trzechflarach:triadziepoznawczej,kluczowychschematachoraznazniekształ-
ceniachpoznawczych(Beckiin.,1979).ZdaniemBecka,depresjajestwynikiem
uruchomieniawzajemniezesobąsprzężonychdysfunkcjonalnychprzekonań
orazinterpretacjiwspomnień,któreaktywująpowiązanyznimiafekt,motywację
izachowanie.
Nazwa–negatywnestylepoznawcze–możerodzićpewnenieporozumienia,
gdyżwpolskiejliteraturzefunkcjonujejużpojęciestylupoznawczego,któryod-
nosisiędofunkcjonowaniapercepcji,pamięciczyteżkontroli.Nazwataniejest
jednakprzypadkowa.Pomijającfakt,żestanowikalkęjęzykową(ang.negative
cognitivestyle),trzebazauważyć,iżstylpoznawczydotyczy„różnicindywidu-
alnychwsposobachprzetwarzaniainformacji.Porównującprzebiegprocesów
umysłowych,wykryto,żerezultatypoznawczemogązostaćosiągniętepoprzez
jakościowoodmiennesposoby,wyrażającesięróżnymtempem,sprawnością,
rodzajemwystępującychtrudnościipopełnianymibłędami”(Strelau,Zawadzki,
2008,s.775).Wpsychologiiróżnicindywidualnychopisanostylepercepcyjne
(zależność-niezależnośćodpola);stylepamięciowe(zaostrzanie-wygładzanie
śladówpamięciowych);stylepojęciowe(prostota-złożoność)istylekontroli(im-
pulsywność-refleksyjność)(por.Matczak,1982).Najlepsząnazwądlazniekształ-
conegoprzetwarzaniainformacjibyłbywięc„negatywnystylmyślenia”,który
bardzodobrzewpisywałbysięzarównowkoncepcjepsychologiiróżnicindywi-
dualnych,jakiwpsychopatologię.Niestety,termin„negatywnystylpoznawczy”
zakorzeniłsięjużwpolskiejliteraturze(por.Blaut,Paulewicz,2011;Janicka,
2008).Wprowadzanienowegookreśleniadlatejsamejgrupyzjawiskwydajesię
nieuprawnioneimogłobywywołaćjeszczewiększyzamęt.Wniniejszejrozpra-
wiezakażdymrazem,gdyzostanieużytesformułowanie„negatywnystylpo-
znawczy”,będziesięonodnosiłdostylumyślenia.Dynamicznyrozwójkoncepcji
