Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
CzęśćI.Społecznywymiarrodziny
przystosowaniedożyciawinnychgrupachlubzbiorowościach.Wpływawięcbez-
pośrednionaformęwejściaczłowiekadorosłegowspołeczeństwo,ato,wjaki
sposóbdzieckopostrzegawartościspołeczne,jakietradycjeiobyczajewyniesie
zdomu,zależyodrodziny.Atmosferażyciarodzinnego,organizacjagospodar-
stwadomowego,trybżyciaposzczególnychczłonkówrodzinymabezpośredni
wpływnawyobrażeniadzieckaostosunkachmiędzyludzkichinaformowanie
jegoosobowości[Czapów,1968:17].
Przezbezpośrednieoddziaływanierodzicównadzieckokształtujesięproces
jegorozwojuosobowego.Rodziceprzekazujądzieckusłusznewedługnichwzo-
rypostępowania,którezazwyczajdecydująojegopóźniejszejpostawieżycio-
wej.Ukształtowanewewczesnymwiekuwzorcebędąpewnym„filtrem”dla
przyjęcialubodrzucenianowychnormiwartościprzenikającychzzewnętrzne-
go,pozarodzinnegoświata[Piwowarski,1976].
Wcałymprocesiedemokratyzacjiżyciarodzinnegonastąpiłazmianapozycji
dzieckawrodzinie,przejawiającasięwnowychobowiązkachdomowo-rodzin-
nych,relacjachzrodzicami,azwłaszczawzmienionejhierarchiiwartościrodzin-
nych.Wrodziniegreckiejirzymskiejdzieckopodlegałocałkowiciebezwzględnej
władzyojca,którydecydowałocałymjegożyciu.Wokresiefeudalizmudziecko
byłotraktowanejakosiłaroboczaipomocrodzicomwgospodarstwie,miałoteż
zapewnićimopiekęwstarości.DopieropodkoniecXIXstuleciazaczętodo-
strzegaćpsychicznepotrzebydziecka,jegorozwójemocjonalnyifizyczny.Wwy-
nikurozwojuinstytucjiwychowawczychikształcącychorazopiekilekarskiej
irekreacji,rodzinaprzestałabyćjedynymiwyłącznymśrodowiskiemrozwoju
życiadziecka.Zdrugiejstronywydłużatojednakczaszależnościmaterialnej
iduchowejdzieckaodrodziny.Rodzinaodgrywawewszystkichstadiachroz-
wojudzieckabardzoważnąrolę,ażdoczasuosiągnięciaprzezniedojrzałości
psychicznejiniezależnościmaterialnej.Wposzczególnychokresachrozwoju
dzieckazakresoddziaływaniawychowawczegorodzinyjestodpowiednioróżny
[Balcerzak-Paradowska1999:8].Instytucjonalnaformakształceniaiwychowa-
niadziecirodzikoniecznośćzaspokajaniaichpotrzebymiłości,któramożebyć
wpełnizrealizowanawyłączniewdomurodzinnym[Kawula,1998:47].
Nastąpiłatakżezmianawpojmowaniurodzicielstwa,któretraktowanejest
jakowartośćzwyboru,anieciężariobowiązek.Obecniekobietyrodząznacznie
mniejdzieciniżwlatachpoprzednich,przezcomacierzyństwoirodzicielstwojest
procesembardziejdojrzałym.Następstwemtegojestzupełnieinnepostrzeganie
dzieciństwa,którestałosięważnymetapemwżyciuzarównodziecijakirodzi-
ców.Celemwychowaniajestświadomeipełnewprowadzeniedzieckawżycie
społeczneikulturęspołeczeństwa.Świadczeniamaterialnenarzeczdziecinie
kończąsięwmomencieuzyskaniaprzeznieokreślonejgranicywieku,atrwają
