Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Księgadwunasta
rządzonazgodniezeswymistarymiobyczajami.Inienależyzwracaćuwaginato,żecórce
królaWładysława,Jadwidze,wybranomężaniespośródwłasnych,alezobcychksiążąt.Nie
byłobowiemwówczasżadnychwłasnychksiążąt,którychbyniełączyłzcórkąkrólazakazany
stosunekpokrewieństwa.Terazjestinnasposobność,byKrólestwoPolskie,mimosprowadzo-
nychkiedyśksiążątlitewskich,wróciłodonaturalnychdziedziców”.Spośróddwuksiążąt
mazowieckichwybrałksięciaBolesławajakoczłowiekaznanegozniezwykłegorozsądku,
przezornościiobrotności.Naróżnesposobywywodził,żejegonastępstwonatroniebędzie
korzystnedlaKrólestwaPolskiegorównieżdlatego,żejegoposiadłościksiążęceprzyczyniąsię
doscaleniaKrólestwa.Możnajeuważaćzabardziejprzynależnedowszelkichzieminnych
książątzpowodusąsiedztwa,tożsamościjęzykaiterenu,anadto,ponieważwspomniany
książęniezwyklegorliwieprzestrzegałsprawiedliwościisurowokarałtych,comielizwyczaj
żyćzgrabieżyirabunku.Troszczyłsiębardzooswójdomidwórinaśladowałobyczajeswego
dziadkaJanusza
23
,którysweksięstwowówczasubogiedoprowadziłzpowrotemdoświetności.
Dojdziedotego,żeKrólestwoPolskiedziękijegogorliwościzakwitnienanowo.Wojewoda
krakowskiJanzTęczyna,zajmującypierwszemiejscepokasztelaniekrakowskim,wyjaśniając
swąopinięiprzedstawiającżycieiobyczajewieluznakomitychwtymczasieksiążąt,dowiódł,
żeniemajednaknikogoodpowiedniejszegodorządzeniaKrólestwemPolskimniżksiążę
mazowieckiBolesław,iopowiedziałsięzanim,zgodniezeswymgłosem,jakozaprzyszłym
królem.Wyliczającposzczególnejegozalety,żadnejjednakniewidziałwnimwtakim
stopniu,jaksprawiedliwośćkoniecznaKrólestwuPolskiemuikażdemupaństwu,dowodząc,
żemaontakżeogromnąinieustraszonąodwagędoobronyswychposiadłości,przejawiającą
sięwwielupoczynaniach,alenajbardziejwtym,żezabiegającdrogępotężnymwojskom
litewskimztakimdoświadczeniemiztakąumiejętnościąwojskowąustawiałszyki,żeLitwini
obawialisięgoiprzepowiadalimuzwycięstwowrazie,gdybydoszłodowalki,ibyliskłonni
przyjąćwarunkipokoju.NastępniewojewodapoznańskiŁukaszzGórki,chwalącwwielu
słowachksięciaBolesława,oddawałnaniegogłos,twierdząc,żetenbędziekochałnaród
polskibardziejodinnychksiążąt.WjegośladyposzedłwojewodasandomierskiJanzOleśnicy
24
.
WykazywałzaletyBolesława,szczególniegdychodziowymierzaniesprawiedliwości,itwierdził,
23
JanuszIStarszy,synSiemowitaIIIksięciamazowieckiegoiEufemii,ur.ok.1346,książęwarszawski,nurski,
łomżyński,czerski,liwski,ciechanowiecki,wyszogrodzkiizakroczymskiod1381,zm.8XII1429(M.Wilska,Książę
JanuszStarszy[ok.1350–1429],Warszawa1986;M.Wilamowski,Piastowie,s.294–297).
24
JanGłowaczzOleśnicyh.Dębno,bratZbigniewaOleśnickiegobiskupakrakowskiego,kasztelanżarnowiecki
1425–1430,marszałekKrólestwaPolskiego1430–1440,kasztelansandomierski1440–1442,wojewodasandomierski
1442–1460,starostakrakowski1439–1440,zm.1460(UM,s.351;UC,s.190;M.Koczerska,PSB,XXIII,s.764–766).
Oleśnica,w.wwoj.sandomierskimnapółnocnywschódodStopnicy.
