Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępTłumacza
narzędziadowodzeniawnkrainie”prawdopodobieństwa.Nawiązującdoswychustaleń
wAnalitykach
78
znaciskiempodkreśla,żepodobniejakwszelkiedowodzenie,tak
idowodzeniewzakresieprawdopodobieństwamożesięopieraćwyłączniena
metodziededukcyjnej,tj.zzastosowaniemsylogizmu(wtymprzypadkusylogizmu
retorycznego,ktrynazywaentymemem),inametodzieindukcyjnej,ktrąwdowo-
dzeniuretorycznymzastępujewnioskowanienapodstawieprzytoczonychprzykładw.
Jednocześniemwiodwurodzajachśrodkwprzekonywania(p{stelg):
zewnętrznych(&tecnol),niemającychnicwsplnegozesztuką,takichjak
zeznaniaświadkw,przysięgi,pisemnepoświadczeniaitp.,doktrychograniczali
sweuwagiwcześniejsiteoretycywymowy,iśrodki,ktrychwynalezienie
zawdzięczamynsztuce”(gntecnolp{stelg)iktrewzwiązkuztymmożnanazwać
wjęzykupolskimnretorycznymi”.Onewłaśniewinny,zdaniemfilozofa,stanowić
głwnąpodstawęretorycznegouwierzytelniania.DzielijeArystotelesnatrzy
rodzaje:te,1)nktrezależąodcharakterumwcy”,2)nodnastawieniapsychicz-
nego,wjakiemowawprawiasłuchacza”i3)nodsamejmowy,zewzględunato,
czywykaże,żecośjestprawdą,czyżetylkopozorem”.
KluczemdozrozumieniacałejkoncepcjiargumentacjiretorycznejArystotelesa
iwkonsekwencjiwłaściwegoodczytaniastrukturyjegowykładunatematinventio
jestinterpretacjaniezbytjasnegodlawspłczesnegoczytelnikaokreśleniatrzeciego
nśrodkaprzekonywania”.Wliteraturzenaukowejprzedmiotuścierająsięobec-
niedwieprzeciwstawneinterpretacje:tradycyjna,wedługktrejtymtrzecim
środkiemprzekonywaniajestpoprostuentymem
79
,inowsza,zaproponowana
przezMcBurneya
80
irozwiniętawmonografiiGrimaldiego
81
.Zdaniemamerykań-
skichbadaczy,trzecimnśrodkiemprzekonywania”jest,jakokreślaMcBurney
82
,
nproofbyargument”(czylindowodzenienapodstawieargumentw”)lub,jak
określaGrimaldi
83
lógog,tj.ntheexplanation,thefactualevidenceofthe
subject”
84
,czylinwymowasamychfaktw”.Wedługobydwuuczonych,entymem
iprzykładsąpojęciaminadrzędnymi,dwomasposobamilogicznegoargumen-
towania,ktremajązastosowanienietylkowargumentacjirzeczowej,alerwnież
wodniesieniudoafektwicharakteru,
Grimaldiwszystkietrzyśrodkiretorycznegoprzekonywaniasprowadzado
wsplnegopojęcianmateriałźrdłowy”,zktregodowodzenieentymematyczne
iparadejgmatyczneczerpiewzależnościodtego,czyapelujesiędosfery
intelektualnej,uczuciowej,czyteżpoczuciaetycznegoodbiorcw.Wświetletej
interpretacji,sprowadzającej´Jogip|Jogdoroliźrdełdostarczającychmwcy
78
An.pierwsze68b9-14,por.teżRet.1356b9.
79
ZdanietopodtrzymujewcytowanejjużrozprawiehabilitacyjnejJ.Sprute,op.cit.,s.59inn.
80
81
82
Op.cit.,s.127nn.
Op.cit.,przypis54.
Op.cit.,s.128.
83
Op.cit.,s.60;Grimaldiokreślatenelementrwnieżmianemnpragma”iwyjaśnia,żejestto
nthesubjectofdiscourseinitspurelylogicalcharacter,whichspeakstotheintellectoftheauditor”(s.62).
84
Tamże.
31