Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AleksandraRzyska
PoczątkipedagogikitradycyjnejdatujesięnaprzełomwiekówXVIIIiXIX,
kiedytodoszłodopowstaniapedagogikiwramachUniwersytetuHumboldtawBer-
linie.Pedagogikatradycyjnarozumianajestjakonaukabadająca,nwjakisposób
należyrealizować(wedługkryteriumwartościiskuteczności)określone,zgóry
założoneipożądanestanyrzeczy.Pedagogikamiałabyćzatembudowanawedług
racjonalnościinstrumentalnej,aefektembadańpedagogicznychmiałbyćuniwer-
salnyiskutecznysystempedagogiczny”(Hejnicka-Bezwińska,2008,s.494-495).
Dowłączeniapedagogikijakodyscyplinynaukowejwstrukturyakademickiena
polskimgrunciezewzględunauwarunkowaniahistorycznedoszłozopóźnie-
niem,bodopierowXXwieku.Procesprzechodzeniaodpedagogikitradycyjnej
kuwspółczesnejwPolscerozpocząłsięwrazzkryzysempolitycznym,dokonującym
sięnaprzełomielat80.i90.,wskutekktóregodoszłodotransformacjisystemo-
wej(wskaźnikiowejtransformacjiwyszczególniaHejnicka-Bezwińska,np.2015,
s.171-172).Pedagogikawrozumieniuwspółczesnymdefiniowanajestjakondzie-
dzina(dyscyplina)naukizajmującasiębadaniemszerokorozumianychprocesów
edukacyjnychorazuwarunkowańdyskursuedukacyjnego”(Milerski,Śliwerski,
2000,s.144).
Zestawiającdwamodelewytwarzaniawiedzypedagogicznej-tradycyjny
iwspółczesny-Hejnicka-Bezwińska(tamże,s.174-175)konfrontujezesobą
zmianywzakresie:przedmiotupedagogicznychbadań,dominującejorientacji
badawczej(metodologii),celówizadańpedagogikiorazroliuczonego.
Wmodelupedagogikitradycyjnejdominującąorientacjąbadawcząjestpo-
zytywizm.Panowaniejednegoparadygmatuwiążesięzortodoksjąwuprawianiu
nauki.Przedmiotbadańokreślającelowościoweprocesyedukacyjne(nnauczanie
wychowujące”,nwychowanie”,nkształcenie”,nnauczanie”,nnauczanieiuczenie
się”),auczonyjakoprawodawcatworzypedagogie(doktrynypedagogiczne),
przypomocyktórychzmierzadopodnoszeniaskutecznościowychprocesów.
Głównymzadaniemnaukijestwytwarzanienwiedzypozytywnej”.
Modelpedagogikiwspółczesnejzakładawieloparadygmatyczność(hetero-
geniczność),aprzedmiotbadańpedagogicznychrozszerzasięnacałąpraktykę
edukacyjną,obejmującąnietylkoogółprocesówedukacyjnych(celowościowych,
naturalnegowzrastaniaiwrastaniaorazuspołeczniania),aletakżeedukacyjnych
dyskursów.Sambadaczstajesiętłumaczem(Bauman,1998),któryrekonstruuje
pedagogie(wewszystkichznaczeniach:jakodoktrynypedagogiczne,ideologie
edukacyjneorazukryteprogramywychowania),atakżeichrecepcję.
Wjakimceluwytwarzanajestwiedzaorzeczywistościedukacyjnej?Codla
praktykibadawczejoznaczajątezmiany?Hejnicka-Bezwińska(2015,s.176)
piszeotymtak:
22
