Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakuregulowanoproblemreparacjiodNiemiec?
35
kościąstratiszkódwojennych34.Reparacjestanowiłypoważneobciążenie
dlafinansówNiemieciwymagałyczęściowozewnętrznegodofinansowania
gospodarkiniemieckiej.Systemreparacjiniemieckichpopierwszejwojnie
światowejdalekibyłoddoskonałości35,przesadnywydajesięjednakpogląd,
żestanowiłyonegłównypowódzałamaniagospodarczegoNiemiecidojścia
Hitleradowładzy36.
2i2iKlęskaNiemiec:konsekwencjeprawne
izwiązaneznimirozbieżności
KierującsięimperialnymiirasowymicelamiNiemcyrozpoczęływ1939r.
prowadzonąbestialskimimetodamiwojnę,którawywołałanieodwracalne
skutkirównieżdlanichsamych.Uderzającwfundamentyprawaimoral-
34
S.Marks,TheMythsofReparations,CentralEuropeanHistory,vol.XI,No.3,Septem-
ber1978,s.231–255:HAsrequiredbytheVersaillesTreaty,theReparationCommis-
sionannouncedonApril27,1921,atotalGermanliabilityof132billiongoldmarks
[33billionUSdollar].ThisfigurewasaBelgiancompromisebetweenhigherFrench
andItaliantotalsandalowerBritishfigure.Itrepresentedanassessmentofthelow-
estamountthatpublicopinionincontinentalreceiverstateswouldtolerate”(s.236);
HFinally,theVersaillesTreatyspecifiedthatGermanymakeaninterimpaymentof
20billiongoldmarksbeforeMay1,1921,bywhichtimetheReparationCommission
wastosetthetotalliability.Infact,20billionmarksisapproximatelywhatGermany
paidduringtheentirehistoryofreparations”(s.233).
35
Tamże,s.255:HItisevidentthatGermanycouldhavepaidagooddealmoreifshe
hadchosentodoso,particularlysinceshepaidlittleoutofherownconsiderable
resources.ButGermanysawnoreasontopayandfromstarttofinishdeemedrepa-
rationsagratuitousinsult.WhetheritwaswisetoseekreparationsfromGermanyis
arguable,althoughtheconsequencesofnotseekingthemwouldhavebeenfar-reaching,
asthefailuretoobtainthemprovedintimetobe.Certainlyitwasunwisetoinflict
theinsultwithoutrigorousenforcement.(ł)Astheinternationalclimatebecame
increasinglyhostiletotheuseofforceduringthetwenties,Germanyhadherwayin
theendatgreatcosttoherselfandtoothers.SinceGermanywouldnotpayandthe
otherCentralPowerscouldnot,reparationsdwindledanddied.Thetangledhistory
ofreparationsremainstoconfoundthehistorianandalsotodemonstratethefutility
ofimposinglargepaymentsonnationswhichareeitherdestituteorresentfulandsuf-
ficientlypowerfultotranslatethatresentmentintoeffectiveresistance”.
36
Tamże:HAstheGermangovernmentfinancedpassiveresistancefromanemptyexcheq-
uer,themarkreachedutterruination.Theastronomicinflationwhichensuedwas
aresultofGermanpolicy,notoftheoccupationitself”(s.245);HWhenGermanyslid
intoacutefinancialcrisisontheheelsoftheSeptember1930election,Germanlead-
ersbegantoseekreparationsrelief,althoughtheinitialcreditcrisisitselfwascaused
primarilybyadramaticflightofcapitalinresponsetoHitler’selectoralsuccess,not
byreparations”(s.252).
