Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mimoupływuwiekówczućbyłojeszczeunoszącysięponadruinami
oddechstarożytnegoRzymu.Nowespojrzenienaczasyantyku,od-
krywaniewinny,własnysposóbstarożytnościrzymskiej,alerównież
greckiejihebrajskiej,uznajemysłuszniezapierwszyikonstytutywny
składnikideirenesansu–ideirozumianejjakoponownenarodziny
europejskiejkultury.Wpewnymuproszczeniumożnabyłobypowie-
dzieć,żetakpojmowanyrenesansbyłefektemspoglądaniawprze-
szłośćiwyrastałzpotrzebyzdefiniowaniawłasnego,konkretnego
momentuimiejscawdziejachwobectejprzeszłości.Takakonfron-
tacjawymagałajednakzupełnieinnegopotraktowaniairozumienia
historii–jużniejakosumyzdarzeńmającychpotwierdzaćiilustrować
budowanyprzezteologówgmachświata,wyznaczającyczłowiekowi
należnemumiejscewhierarchiibytów,alejakoprocesprzemian,
którympodlegałczłowiekikultura.Przeszłośćpoddanazostaławalo-
ryzacji,ahistoriastawałasięobrazemułożonychwporządkuchrono-
logicznymzdarzeń,któredokumentowałydziejeświatapodlegającego
naturalnemuprocesowistarzeniasięiodradzania.
Spojrzeniewprzeszłośćpozwoliłodostrzecwzorzecprawdzi-
wej,godnejpodziwuiuwielbieniakultury–czasystarożytnegoRzy-
mu,aleteżprowokowałodotego,byostroibezskrupułówocenić
wiekioddzielająceteraźniejszośćodantyku,określanejakomedia
aetas(dosł.wiekiznajdującesięnpomiędzy,pośrodku”),ijednoznacz-
nieuznaćjezaczasyupadkuibarbarzyństwa.Zrodzonewtensposób
pojęcienśredniowiecza”,dodziśfunkcjonującejakonazwawspólna
dladziesięciubezmaławiekówkulturyeuropejskiej,stałosięwów-
czasczymśwrodzajunegatywnegowzorcakulturyibezwątpienia
wzmacniałoatrakcyjnośćnowejideiodrodzenia.
Ludzienowejepokiwidzielisiebiewrolidemiurgówlepszego,
wspanialszego,odrodzonegoświata,aświadomieizentuzjazmem
tworzonymmitemrenesansuobejmowaliwszystkiedziedzinykultury
iżyciaumysłowego.Odradzaniesięludzkości(renovatiohominis),
jednoznaczniekojarzonezodkrywaniemantycznejprzeszłości(reno-
vatioantiquitatis),byłoideąwszechobecną.Bardzomocnoakcento-
wanoosiągnięciasztukplastycznych,zwłaszczamalarstwa.Odpo-
czątkuXVw.ażpoGiorgiaVasariego(1511–1574),autoraŻywotów
najsławniejszychmalarzy,rzeźbiarzyiarchitektów(1550,wyd.2
rozsz.1568),zdumąpodkreślanonbudzeniesię”,nprzywracaniedo
8
