Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
życia”(włoskierinascita)sztukiwłoskiej,którazrywałazczasami–
jaktookreślano–ciemnotyibarbarzyństwa,wskrzeszającnzapomnia-
ną”sztukęantyku.Zrównąsiłąmówionooodradzaniusięliteratury,
wczymniemalzgodnieprzyznawanopierwszeństwoFrancescoPe-
trarce,który–jakpisałjegobiograf,florenckihumanistaLeonardo
Bruni(1370–1444)–npierwszydostateczniebyłobdarzonywdzię-
kiemigeniuszem,abypoznaćiwyjaśnićstarożytnąwytworność
stylu,którazgubiłasięizgasła”(VitadiPetrarca,1436).Świadomość
uczestniczeniawnodradzaniusię”kulturyniebyłatylkodomenąwłos-
kichintelektualistów.Tensamtonbrzmiwwypowiedziachhumani-
stówniderlandzkich,niemieckichifrancuskich,witającychzentuzja-
zmemnrenascenteslitterae”(odradzającesiępiśmiennictwo)napółnoc
odAlp,choćdlamieszkańcówtejczęściEuropynlatantdesiréerenai-
ssance”(wielcepożądaneodrodzenie)niekojarzyłosię,jakweWło-
szech,zodnajdywaniemkorzenirodzimejtradycji.Patrzącdziśna
kulturęidziedzictworenesansu,biorąctakżepoduwagęwszystkie
krajeeuropejskiejąwspółtworzące,zgodniechybauznajemy,że
ideaodrodzeniastarożytnościjestszczególnieważnymskładnikiem
świadomościtejepoki,aleniejedynym.Relacjemiędzynowymi
czasamiaprzeszłościąsąowielebardziejzłożoneinieznajduje-
myuzasadnieniadlatakostrejgranicymiędzykulturąśredniowiecza
aodrodzeniem.
RenesansowaEuropanienarodziłasięnagle,raczejstawałasię,
ibyłtoproces,któryniezmiernietrudnozamknąćwścisłychramach
chronologicznych.Zapoczątekrenesansuprzyjmujesięzazwyczaj2.
poł.XIVw.,naktórąprzypadadziałalnośćFrancescoPetrarki,filolo-
gaientuzjastystarożytności,autorapisanychwjęzykunarodowym
PieśnidoLaury(IlCanzoniere).CzasyPetrarkiiwspółczesnegomu
GiovanniegoBoccaccia(1313–1375),którywszedłdoliteraturyjako
twórcaDekamerona,rozpoczynałyjednakprzedewszystkimepokę
renesansuweWłoszech–nadługobowiemgranicerenesansowej
EuropyniewykraczałypozaobszarPółwyspuApenińskiego.Tuepo-
kasięzrodziła,tuwydałanajwybitniejszychswychprzedstawicieliinaj-
wybitniejszedzieła.Apogeumrenesansuwłoskiegoprzypadanawiek
XV–wtedydziałałLeonBattistaAlberti(1404–1472),architekt,fi-
lozofiteoretyksztuki,artyścitejmiary,coBotticelli(1444–1510)
iLeonardodaVinci,humaniściipisarzewyznaczającygłównenurty
9
