Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
przezinnenaukiidyscypliny4,totematwymagałrównieżujęciainterdyscyplinar-
nego5.Dlategostosowanozarównometodybadawcze,jakipojęciawłaściwetakim
dziedzinom,jaksocjologia,historia,prawoczyreligioznawstwo.Pojęciazaczerp-
nięteztychdziedzintoprzedewszystkim:ewangelikalizm,sekularyzacja,Kościół,
sekta,denominacja,kongregacja.
Wyjaśnienieterminównależyzacząćodewangelikalizmu,ponieważstanowion
jednozgłównychzagadnieńtegoopracowania.Potocznieterminutegoużywasię
wodniesieniudookreślanychmianemnowonarodzonych(born-again)chrześci-
jan,uznającychBiblięzanieomylnąwewszystkichsprawach.Dokładniejjednak
ewangelikalizmtomiędzywyznaniowynurtwprotestantyzmie,przedewszystkim
anglosaskim,mającyswekorzeniewniemieckimpietyzmie,któryswegoodrębnego
charakterunabrałwXVIIIwiekupodwpływemnaukJohnaWesleyaorazwczasie
amerykańskichWielkichPrzebudzeń.PodkreślasięwnimnosobistąrelacjęzJezu-
sem”,pobożneżycie,energicznąewangelizacjęorazautorytetPismaŚwiętego(na-
wetwaspektachhistorycznych).Najistotniejszewewangelikalizmiejestusprawied-
liwienieprzezwiaręorazkoniecznośćświadomegonawróceniaprzezprzeżycietak
zwanegonnowonarodzenia”bądźnprzebudzenia”,czyliintensywnegomomentuna-
wróceniazwiązanegozdoznaniemdziałaniamocyBoga.Wtymmomenciechrześ-
cijanieewangelikalni,zwaniinaczejborn-againChristians,odczuwająosobistąre-
lacjęzChrystusem.OdkońcaXIXwiekuewangelikalizmprzechodziłintensywną
ewolucjęwstronętakzwanegoamerykańskiegoprotestanckiegofundamentalizmu.
Istniejejednakwielejegoodmian6.
Inne,istotnewkontekściebadańnadpolitykąfaith-basedinitiativesorazdziałal-
nościąprawicyreligijnejjestpojęciesekularyzacji.Jestonowielowymiaroweinob-
ciążoneszerokimwachlarzemznaczeń,którymiobrosłowciągucałejswejhistorii”7.
Sekularyzacjamożebyćbowiemrozumianajakostopniowyodwrótnowoczesnych
społeczeństwodreligii,procesdyferencjacjiinstytucjonalnej(czyliwycofaniesię
religiizuprzywilejowanejpozycjiwwieludziedzinachdoswojejwłasnejwyodręb-
nionejsfery)bądźjakoprocesprywatyzacjireligii,desakralizacjiczyliberalizacji
doktrynyreligijnej.JoseCasanovapostulujewyraźnieodróżnieniepojęciasekula-
ryzacjiodwłaściwejsocjologicznejteoriisekularyzacji8.Podkreślabowiem,żenpo-
jęciesekularyzacjiodnosisiędorzeczywistegoprocesuhistorycznego,wwyniku
któregostopniowemuupadkowiulegadualistycznysystemobecnywewnątrz«tego
4
Więcejnatentemat:A.Chodubski,Wstępdobadańpolitologicznych,Gdańsk1998,s.74-75.
5
Więcejozaletachpodejściainterdyscyplinarnegowpolitologiiw:B.Kraus-Mozer,Metodologia
politologiiwperspektywiepluralistycznej[w:]DemokratycznaPolskawglobalizującymsięświecie,red.
K.A.Wojtaszczyk,A.Mirska,Warszawa2009,s.159-162.
6
Więcejnatentemat:G.M.Marsden,UnderstandingFundamentalismandEvangelicalism,Grand
Rapids1991.Por.też:A.Siemieniewski,Ewangelikalnaduchowośćnowegonarodzeniaatradycjakato-
licka,Wrocław1997.Należyrównieżzaznaczyć,żeterminnchrześcijanieewangelikalni”należyodróż-
nićodterminównewangelicy”,nchrześcijanieewangeliczni”czynchrześcijanieewangeliccy”.Niemniej,
jaksięokazuje,wostatnichlatachokreśleniatezaczynająbyćcorazczęściejużywanewymiennie.Wię-
cejnatentemat:EwangelikalnyprotestantyzmwPolsceuproguXXIstulecia,red.T.Zieliński,Katowice
2004.
7
J.Casanova,Religiepublicznewnowoczesnymświecie,tłum.T.Kunz,Kraków2005,s.35.
8
Więcejnatentemat:ibidem,s.35-36.