Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
zwrócićuwagę,żeRTAsdotycząwyłączniekwestiiobjętychuzgodnieniami
wramachWTO,natomiastumowywykraczającepozateregulacjetoporozu-
mieniaopreferencjachhandlowych(preferentialtradeagreements,PTAs)18.
NajmniejzaawansowanąformąintegracjiwpodejściuWTOjestporozumienie
oniepełnejliberalizacji(partialscopeagreement,PSA).Tentypporozumienia
poleganaczęściowym,czasemasymetrycznymzniesieniucełlubinnychogra-
niczeńwhandluimożebyćzawartytylkozudziałemkrajówrozwijającychsię
(wramachklauzulizezwalającej,enablingclause).Kolejnąformąjeststrefa
wolnegohandlu(freetradearea,FTA),wramachktórejwymianatowarowa
pomiędzypaństwamijątworzącymijestwolna,natomiastkrajeczłonkowskie
porozumieniazachowująautonomięcelnąihandlowąnazewnątrz.Następną
formąpostrefiewolnegohandlujestuniacelna(customsunion),gdzieoprócz
wewnętrznejswobodyprzepływutowarówzostajetakżewprowadzonawspólna
zewnętrznataryfacelnaorazwspólnapolitykahandlowawobeckrajówspoza
porozumienia.Ponadtozarównowramachstrefywolnegohandlu,jakiuniicelnej
podejścieWTOuwzględniamożliwośćrozszerzeniaprzedmiotupreferencji
owolnyhandelusługami,któryokreślanyjestmianemintegracjiekonomicznej
(economicintegrationagreement,EIA)19.
Wwyróżnianiuform(etapów,stopni,stadiów)20integracjiniemajednomyśl-
nościwliteraturze.Najczęściejcytowanymi(podobniejakdefinicja)iraczej
powszechnieakceptowanymiformamisąformyinstytucjonalnezaproponowane
przezB.Balassę,częstorozszerzanetakżeounięwalutową.Autorzaproponował
wyodrębnieniepięciuformwukładziehierarchicznym:strefywolnegohandlu,
uniicelnej,wspólnegorynku,uniigospodarczejorazpełnejintegracjigospo-
darczej.PojęciestrefywolnegohandluiuniicelnejwujęciuB.Balassyjest
tożsamezzaprezentowanympodejściemWTO.Wspólnyrynek(commonmarket)
umożliwiaswobodnyprzepływtowarówiusług,atakżeswobodnąmigrację
siłyroboczej(pracy)ikapitału.Uniagospodarcza(economicunion)toforma,
wktórejopróczpowyższegoautorprzewidujeharmonizacjęróżnychrodzajów
jamirozwijającymisięzawieranebezobowiązkuprzestrzeganiaart.XXIV;3)programGSP,który
pozwalakrajomrozwiniętymnajednostronneprzyznaniepreferencjicelnychkrajomrozwijającym
się;4)układyointegracjigospodarczejwusługachnapodstawieart.VGATS,J.Świerkocki,Eko-
nomiczneprzesłankiwielostronnejregulacjimiędzynarodowegohandlutowarami,Wydawnictwo
UniwersytetuŁódzkiego,Łódź2007,s.159.
18E.Czarny,op.cit.,21;RegionalTradeAgreementInformationSystem,http://rtais.wto.org/
UI/PublicMaintainRTAHome.aspx,dostęp:1.09.2018.
19KlasyfikacjaregionalnychporozumieńhandlowychobowiązującawramachWTOstałasię
podstawąichpodziału,któryprzyjętodoprzeprowadzeniabadańwtejpracy(rozdział4).
20Wzależnościodtego,czyintegracjamiędzynarodowajestpostrzeganajakostanczyjako
proces.
