Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
ReformydokonaneprzezJózefaIIwpaństwachhabsburskichdoprowadziły
dogłębokichzmianwmonarchiiaustriackiej.Jużuwspółczesnychbudziływiel-
kieemocje,stającsięwyznacznikiemstosunkuoświeconejEuropydoprzemian
jakiezaszłynanaszymkontynenciewosiemnastymwieku.Reformyjózefińskie
postrzeganesąjakoszczytowyprzykładabsolutyzmuoświeconego,wedlektóre-
gomonarchaswymdziałaniemprzyczyniasiędowzrostupotęgipaństwa,umac-
niającswojąwładzę,cojednakjesttylkonarzędziem,aniecelemsamymwsobie.
Jednocześniedziękizdecydowanympoczynaniomwładcypaństwobogacisię,
awrazznimjegoobywatele.Poglądyfizjokratyczneimerkantylistyczne,domi-
nującenadworzecesarskim,doprowadziłydointerwencjiwładzpaństwowych
wżyciegospodarczemonarchii.Aczkolwiekniewszystkieposunięciagospo-
darczewładzzakończyłysiępowodzeniem,tojednakpanowanieJózefaII,jest
okresemrozwojugospodarczegomonarchii,dotejporybędącejtylkozlepkiem
zacofanychgospodarczokrajów.JednocześniepanowaniesynaMariiTeresy
tookressekularyzacjizakonówiingerencjiwładzwżycieKościołakatolickiego.
Wlatachosiemdziesiątychdokonujesięprawnerównouprawnienieprotestantów
iprawosławnychwpaństwiehabsburskim.JesttoewenementwtejczęściEu-
ropyzważywszynafakt,żeHabsburgowiepostrzeganibylijakoobrońcywiary
katolickiej.TepoczynaniaJózefaII,uważanezagłównyelementjózefinizmubu-
dziłyszerokiezainteresowanieśrodowisktakoświeconych,jakikonserwatyw-
nych.RównieżwRzeczpospolitejspotkałysięonezwielkimzainteresowaniem.
Niektórzy,np.redaktornGazetyWarszawskiej”,StefanŁuskinagłównieprzez
pryzmatdziałalnościsekularyzacyjnejpostrzegalireformydokonywaneprzez
cesarza.
Celemksiążki,jestprzedstawieniesposobu,wjaki,wpolskiejprasie,okre-
sustanisławowskiegorelacjonowanebyłyreformy,przeprowadzanewlatach
1780-1790,wkrajachhabsburskichzapanowaniacesarzaJózefaII(1741-1790).
Problemtenniebyłdotejporyporuszanywopracowaniachnaukowychdoty-
czącychdziałalnościJózefaII.Odnosisiętozarównodohistoriografiipolskiej,
jakiaustriackiej.Pracaniniejszajestwięcpróbąpodjęciatematu,dotejpory
omijanegoprzezpolskichhistoryków.Pragnąłbymskoncentrowaćsięnatym,
wjakisposóbprzedstawianabyłamonarchiahabsburska,jejwładcaijegore-
formywprasiestanisławowskiej,zoczywistymuwzględnieniemjejpreferencji
politycznychinastawieniaideologicznego,takważnegowdobieOświecenia.
