Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lata1907–1910
ChoćnGazetaWileńska”w1907r.jużniewychodziła,jejre-
daktor–MichałRömer–nieprzestałzajmowaćsięrelacjami
polsko-litewskimi:nSłowo«separatyzm»ajeszczemniej[termin
–M.J.]«litwomania»niewyjaśniająistotyrzeczy”–pisałnała-
machnPrawdy”.Prosiłwręcz,abyPolacywreszciedostrzegli,że
wostatnichlatachnastąpiłnprocesskonsolidowaniacałegospo-
łeczeństwawzwartynaródzprzeniesieniemrozbieżnościposzcze-
gólnychwjegogranicewewnętrzne.Odtądbowiemwszelkaakcja
społecznalubkulturalna[ikażdy]kierunekpolityczny–muszą
określićswestanowiskoizawrzećswączynnośćwgranicachsa-
modzielnychspołeczeństwalitewskiego,jakonarodu”.Niestety,
znacznaczęśćPolakówniepotrafiłauznaćLitwinówzaodrębny
naród,którymaprawodecydowaćowłasnejprzyszłości.Atozko-
leiwywołałookreślonereakcjelitewskie.Autorwykazywałdaleko
idącezrozumieniedlalitewskichracjiireakcji;mówił:nTrudno
zaisteżądać,abyLitwiniuznalizaspółobywatelitych,którzyim
nieprzyznająprawadobytusamodzielnego”
1.Dodał,żenkoncepcja
ściślenacjonalistycznajużniewystarcza,ponieważwyłączapoza
nawiasnaroduwszystko,coniejestbezwzględnieczystejęzykowo
ietnograficznie.Należypamiętać,żezagadnieniepowyższedotyczy
główniewcieleniadonarodulitewskiegotzw.Polakówlitewskich,
którzyniesąprzecieprzybyszamiikolonistaminaziemilitewskiej,
jenowyrastająbezpośrednioztegosamegopniaipodłoża,któresię
mieściwetnograficznymludzielitewskim.Wcielenietomożebyć
dokonanewyłącznienapodstawieczynnikaobywatelskiegozzacho-
waniemzupełnejindywidualnościkulturalnej.Nacjonaliści,którzy
