Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała

Beata Ziółkowska

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-2755-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

252

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Ziółkowska, Beata. Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała. Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014, 252 s. ISBN 978-83-232-2755-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Ziółkowska, B.

T1 Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2014

SN 978-83-232-2755-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 128847, author = "Ziółkowska, Beata", editor = "", title = "Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2014", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2755-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Ziółkowska, Beata

ED -

TI - Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2014

SN - 978-83-232-2755-7

ER -

Netografia (standard APA):

Ziółkowska, Beata. Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014 [dostęp: 15 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/psychospoleczne-aspekty-nienormatywnej-masy-ciala-beata-ziolkowska-128847.

nadwaga, otyłość, niedożywienie, adolescencja, niedowaga, należyta masa ciała, poznawcza reprezentacja choroby

Monografia poświęcona jest zagadnieniu psychospołecznych uwarunkowań i konsekwencji nieprawidłowej masy ciała dziewcząt w stadium adolescencji. Jakkolwiek, zwłaszcza w przypadku otyłości, udział determinant biologicznych, ekonomicznych oraz związa...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-2755-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

252

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie12
I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA18
1. Dlaczego (nie) jemy?20
1.1. Wstęp20
1.2. Głód kontra apetyt21
1.3. Mechanizm sięgania po jedzenie22
1.4. Czy jedzenie może uzależnić?27
2. Czym są nadwaga i otyłość31
2.1. Wstęp31
2.2. Rozumienie otyłości w różnych koncepcjach32
2.3. Obraz otyłości w zależności od płci36
2.4. Epidemiologia oraz antropologia nadwagi i otyłości37
2.5. Kryteria rozpoznawania nadwagi i otyłości – wskaźniki antropologiczne40
2.5.1. Wskaźnik Queteleta (WQ, BMI)40
2.5.2. Wskaźnik Rohrera (WR)41
2.5.3. Wskaźnik smukłości (WS)42
2.5.4. Wskaźnik dystrybucji tłuszczu (WHR)42
2.6. Uwarunkowania otyłości43
2.6.1. Czynniki fizjologiczne45
2.6.2. Czynniki genetyczne46
2.6.3. Czynniki środowiskowe48
2.6.4. Czynniki żywieniowe48
2.6.5. Czynniki psychologiczne50
2.7. Następstwa nadwagi i otyłości54
2.7.1. Medyczne następstwa otyłości54
2.7.2. Psychospołeczne następstwa otyłości57
2.8. Leczenie oraz profilaktyka nadwagi i otyłości58
3. Czym są niedowaga i niedożywienie65
3.1. Wstęp65
3.2. Rozumienie niedowagi i niedożywienia w różnych koncepcjach66
3.3. Epidemiologia oraz antropologia niedowagi i niedożywienia68
3.4. Kryteria i narzędzia rozpoznawania niedowagi i niedożywienia – wskaźniki antropologiczne70
3.5. Uwarunkowania niedowagi i niedożywienia72
3.6. Następstwa niedowagi i niedożywienia77
3.7. Leczenie oraz profilaktyka niedowagi i niedożywienia80
4. Problematyka masy ciała dziewcząt w okresie adolescencji84
4.1. Wstęp84
4.2. Normatywne zmiany biologiczne – dojrzewanie dziewcząt85
4.3. Specyfika dorastania dziewcząt we współczesnym świecie88
4.4. Masa ciała jako wymiar samooceny i Ja fizycznego nastolatków91
4.4.1. Samoocena91
4.4.2. Ja fizyczne93
4.5. Konsekwencje nieprawidłowej masy ciała dla planowania przyszłości96
5. Zdrowie i choroba w kontekście nieprawidłowej masy ciała101
5.1. Wstęp101
5.2. Ustalenia definicyjne: zdrowie i choroba w świetle problematyki nieprawidłowego BMI102
5.3. Subiektywny obraz choroby105
5.3.1. Poznawcza reprezentacja choroby – ustalenia definicyjne106
5.3.2. Geneza poznawczej reprezentacji choroby110
6. Zaburzenia łaknienia a problem masy ciała114
6.1. Wstęp114
6.2. Definicja i klasyfikacja nieprawidłowych zachowań jedzeniowych115
6.3. Zaburzenia odżywiania oraz nieprawidłowe zachowania żywieniowe związane z otyłością117
6.3.1. Binge eating – kompulsywne objadanie się117
6.3.2. Bulimia nervosa119
6.3.3. Carbohydrate craving – wilczy apetyt na słodycze/hyperphagia słodyczy124
6.3.4. Night eating syndrome (NES) – zespół jedzenia nocnego124
6.3.5. Sleep-related eating disorder (SRED) – zaburzenia odżywiania związane ze snem125
6.3.6. Stress eating – jedzenie pod wpływem stresu126
6.3.7. Anarchia jedzeniowa127
6.3.8. Hyperphagia, polyphagia (objadanie się, obżarstwo)128
6.4. Zaburzenia odżywiania oraz nieprawidłowe zachowania żywieniowe związane z niedowagą129
6.4.1. Anorexia nervosa – jadłowstręt psychiczny129
6.4.2. Orthorexia nervosa131
Podsumowanie części teoretycznej133
II. CZĘŚĆ EMPIRYCZNA136
7. Program badań własnych138
7.1. Wstęp138
7.2. Problem i hipotezy badawcze139
7.3. Zmienne i ich struktura142
7.4. Procedura badawcza i charakterystyka narzędzi badawczych144
7.5. Charakterystyka grupy badanej149
8. Wyniki badań przesiewowych150
8.1. Ogólne właściwości badanej próby150
8.1.1. Parametry antropometryczne150
8.1.2. Aktywność fizyczna151
8.1.3. Ogólna kondycja zdrowotna i zachowania zdrowotne153
8.2. Nawyki żywieniowe i dieta157
8.3. Zachowania związane z jedzeniem163
9. Wyniki badań właściwych – analiza porównawcza badanych grup167
9.1. Analiza jadłospisu badanych i ich tendencji żywieniowych167
9.2. Samoocena168
9.3. Retrospektywna ocena postaw rodzicielskich171
9.4. Planowanie przyszłości174
9.5. Analiza obrazu własnej choroby w porównywanych grupach (Q-sort)174
9.6. Analiza porównawcza wszystkich wyników uzyskanych przez dziewczęta z otyłością i niedowagą181
9.5.1. Świadomość, wiedza, straty i korzyści, rola rodziców w etiologii choroby i w procesie zdrowienia181
9.7. Zachowania związane z jedzeniem w świetle pozostałych wyników badań własnych184
9.7.1. Ocena ryzyka otyłości i nieprawidłowych zachowań w sferze jedzenia na podstawie uzyskanych danych185
9.7.2. Znaczenie predyktorów dla ujawnienia związków badanych zmiennych z otyłością i nieprawidłowymi zachowaniami w sferze jedzenia187
10. Dyskusja wyników, wnioski, rekomendacje192
10.1. Dane epidemiologiczne i parametry ogólne192
10.2. Nieprawidłowe BMI w świetle zachowań związanych z jedzeniem195
10.3. Nieprawidłowe BMI w świetle samooceny i spostrzegania ciała197
10.4. Nieprawidłowe BMI w świetle retrospektywnej oceny postaw rodziców200
10.5. Nieprawidłowe BMI w świetle zagadnień spostrzegania choroby i konstruowania jej poznawczej reprezentacji204
10.6. Nieprawidłowe BMI w świetle problematyki planowania przyszłości209
10.7. Wszystkie zmienne w porównywanych grupach i ich odniesienie do zachowań związanych z jedzeniem213
Podsumowanie216
Literatura221
Załączniki239
Załącznik 1. Wywiad dietetyczny239
Załącznik 2. Obraz choroby osób z otyłością – Q-sort244
Załącznik 3. Obraz choroby osób z niedowagą – Q-sort246
Załącznik 4. Arkusz odpowiedzi – Q-sort248
Załącznik 5. Kwestionariusz do badania indywidualnego stosunku do jedzenia249
Psychosocial aspects of atypical body weight (Summary)251

ilościpożywienia,czasu,miejsca,sposobuspożywaniaposiłków)-niejest

wstanieprzestrzegaćprecyzyjnychzaleceń,nawetgdybyniewiązałysię

onezograniczeniemkaloriiprzyjmowanychwrazzpokarmem.Drugapod-

grupanatomiastprzejawiapunktowystyljedzenia(stałeporyimiejsceje-

dzenia,odrzucaniewieluproduktóworazsposobówjedzenia).

Zachowaniazwiązanezjedzeniemsąautomatyczneiichzmianawyma-

gabardzodużejliczbypowtórzeńlubdrastycznychwzmocnień.Należy

bowiempamiętać,żepotrzebapokarmowa-choćuwarunkowanabiolo-

gicznie-podobniejakinnepotrzebyorganizmu,formujesięodnajwcześ-

niejszychmomentówżyciawwynikuuczeniasię(Eliasz,2004):

-rozpoznawaniapobudzeńwewnętrznychświadczącychogłodzieoraz

rozpoznawaniasygnałówświadczącychosytości;

-sposobówgratyfikowaniapotrzeby,tojestnabywaniaumiejętnościza-

spokajaniajejpoprzezstosownezachowanialubuczestniczeniewsytua-

cjachtemusprzyjających.

Takwięcmechanizmformowaniasiępotrzebwsensiepsychologicznym

zasadzasięnaprocesiewarunkowania.Początkowodzieckoniewie,comu

dokucza,czegomubrakuje;odczuwatylkoogólneniespecyficznepobudze-

nie.Wprzypadkuobiektywnejpotrzebypokarmowejjejniezaspokojenie

wywołujewielezmianwfunkcjonowaniuorganizmu.Polegająonepocząt-

kowonawzbudzaniuzachowańprowadzącychdoprzyjmowaniapokar-

mów,aleobejmujątakżemetodyaktywnegoichposzukiwaniaorazkorzy-

staniezumiejętnościodróżnianiajedzeniaodproduktówniejadalnych,

szkodliwychlubodwrotnie-pożądanychzewzględunastanorganizmu

iwykształconepreferencjesmakowe.

Niestety,uczymysiętakżebłędnegorozpoznawaniapobudzeńwe-

wnętrznych(naprzykładjakogłódinterpretujemykażdysygnałdyskomfor-

tu)isygnałówświadczącychonasyceniupotrzeby(jemydalej,mimoże

jesteśmynajedzeni).Naskutekgeneralizacjibodźcajedzeniemożestaćsię

reakcjąnaszerokąklasęodczuć.Naprzykład:jednostkajako„głódrówno-

ważnychęcijedzenia”interpretujesygnałyzmęczenia,samotności,zagroże-

niasamooceny,niewyspania,chłodu,brakuwypróżnieniażołądka(efekt

paradoksalny).Zdarzasię,żeczłowiekreagujechęciąjedzenianakażde

odczuciedyskomfortu-nawetwtedy,gdywynikaonozprzejedzenia.Róż-

nimysiętakżetolerancjąnaodczuwaniedyskomfortu.Jednirobiąwszystko,

abynatychmiasttenstanzlikwidować(gdycośboli,bezzwłoczniesięgająpo

proszekprzeciwbólowy);inniczekają,ażbólminie,akceptującfakt,żeokre-

sydyskomfortu(fizycznego,psychicznego)sąnieodłącznączęściąnaszego

życia.Takdziejesięrównieżwprzypadkugłodu,potwierdzatowieleba-

dań.ItaknaprzykładMarkConneriwspółpracownicy(1999)wykazali,iż

Brak wyników

Psychospołeczne aspekty nienormatywnej masy ciała

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra