Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Pojęcieprzemocyapojęcieagresji—problemdyfuzjipojęciowej
45
cjonalnylubwystępującyuniejzamiarzranienia,wywołaniacierpienia,
bóluuinnejosoby,awięcbierzesiętupoduwagęintrapsychicznestruk-
turyregulacyjne,czyliintencjęiwystępowanienegatywnychemocji,
takichjak:gniew,niechęć,ukierunkowanychnaobiektagresji.Najczę-
ściejmamydoczynieniazdefnicjami,które,aczkolwiekuwzględniają
elementobiektywny,akcentująprzedewszystkimstronęsubiektywną
zachowania.Przyjmowanadefnicjaagresjimówi,żejesttozachowanie
zachodzącewprocesieinterakcjimiędzyludźmi,posiadającetłointerper-
sonalneskierowaneprzeciwkoinnymosobomlubrzeczom,przybierające
formęataku,wwynikuktóregowyrządzasiękrzywdęnaturyfzycz-
nej,werbalnej,moralnej(Kosewski,1977;Frączek,1979;Tedeschi,Felson,
1994).Przyanalizowaniuzjawiskaagresjizwracasięuwagęnaintencję
leżącąupodstawtakiegozachowania,cozkoleizakładaoczekiwanie,że
zachowanietakiedoprowadzidopewnegoszczególnegorezultatuwpo-
stacijakichśskutków.Oczywiście,wyłączasiętutakiezachowania,które
wiążąsięzniezamierzonymiszkodami,obrażeniami(wypadek,zanie-
dbanie),natomiastzaliczasięte,któremiaływyrządzićkomuśkrzywdę,
alezjakichśprzyczynniedoprowadziłydozaplanowanychkonsekwen-
cji.Brakdziałaniarównieżmożnazaklasyfkowaćjakoagresywny,jeśli
weźmiesiępoduwagęintencjęwyrządzeniaszkody.Następneuściślenie
odnosisiędochęciuniknięciaaktywnościprzezosobębędącąobiektem
działania.Mniejszeznaczeniemaklasyfkowaniezachowańjakoagre-
sywnychnapodstawienormspołecznychiwartościowaniamoralnego.
Zatempojęcieagresjitraktujesięjakookreślenienadrzędnewobecprze-
mocy,kumulującewsobiezarównomotywy,negatywneuczuciaina-
stawienia,jakikonkretnezachowaniajednostki(Remschmidt,Schmidt,
Strunk,1990).
Wodróżnieniuodagresji,oscylującejmiędzydodatniąiujemnąwła-
ściwościąpsychologiczną,przemocprzedstawiasięjednoznaczniejako
negatywną.Jestpewnymrodzajemwywieraniawpływunaprocesmy-
ślowy,zachowanielubstanfzycznyosoby,bezjejprzyzwolenia.Celem
stosowaniaprzemocyjestaktywnewywieraniewpływuwniepożądany
sposóbnaofarę,abyzmusićjądopostępowaniazgodniezwoląagreso-
ra.flPrzemoctosilneoddziaływanienaosobęlubwłasnośćwceluznisz-
czenia,ukaranialubkontroli”(Geen,1998,s.327),flszkodliwefzyczne
napaści,któreniesąwżadensposóbuprawnione”(Archer,Browne,1989,
s.15).Ogólnierzeczbiorąc,podpojęciemprzemocyrozumiesięwymie-
rzoneicelowezachowania,zmierzającedoszkodzeniainnym,ewentu-
alnieprzybierającedestruktywnylubawersyjnycharakter.Wprzeci-
wieństwiedoagresji,którejprzypisujesięczęstocharakterreaktywny,
przemocokreślanajestprzeważniejakointencjonalneużyciesiły,które
naruszaporządekmoralny.Agresjęrozumiesięjakoreakcjęnaróżne
