Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ZbigniewSpendel
Itak,JerzegoBrzezińskiego(2003,s.61)schematobieguinformacji
pomiędzysferąpraktykispołecznejasferąpraktykibadawczejbeztrudu
dałbysięzastosowaćdoopisuiwyjaśnieniaprzebieguinterakcjipomiędzy
organemprocesowymabiegłympsychologiem—tegosamegorodzaju
Dfiltry”będąmodyfikowałyówobieg.Najważniejszezaśróżnicepomię-
dzyprocesembadawczymaprocesemdiagnostycznym/ekspertalnym
możnasprowadzićdotego,że:
■Wbadaniunaukowympierwszorzędnym(izazwyczajjedynym)celem
jestwykrycieiwyjaśnienieprawidłowości,natomiastwpostępowaniu
diagnostycznym/ekspertalnymchodzi(przedewszystkim)orozpo-
znanieiwyjaśnienieszczegółowychfaktów.
■Wpostępowaniudiagnostycznym/ekspertalnympierwszorzędnezna-
czeniemaindywidualnatożsamośćbadanychosób,podczasgdy
wbadaniunaukowymjesttokwestiadrugorzędna(częstonawet
Dzmiennazakłócająca”)—osobybadanesąjedyniereprezentantami
pewnejzbiorowości.
■Praktycznyaspektmożliwegooddziaływanianarzeczywistośćwwięk-
szymstopniujestuwzględnianywprzypadkupostępowaniadiagno-
stycznego/ekspertalnego(praktycznaprzydatnośćwynikówbadań
naukowychczęstoujawniasiędopierozpewnymopóźnieniem).
■Społecznezapotrzebowanienaekspertyzęjestformułowaneexplicite,
podczasgdyzapotrzebowanienawynikibadańnaukowychczęsto
bywakomunikowaneprzezpraktykęspołecznąwbardziejDzawoalo-
wanej”postaci.
KonstruktDświadomośćmetodologiczna”(por.Brzeziński,2003,
s.71—82;Spendel,2005,s.17—41)wydajesięwięcrównieprzydatny
doopisuiwyjaśnianiaaktywnościnaukowo-badawczejpsychologów,
jakiichpraktycznejdziałalnościdiagnostyczno-ekspertalnej.Choćrola
etycznychregulatorówpraktykiekspertalnejwydajesięnawetbardziej
doniosławporównaniuzichznaczeniemdlapraktykibadawczej,to
możnaoweregulatoryopisywaćzapomocątychsamychkonstruktów,tj.
kategoriiDświadomościetycznej”iDwrażliwościmoralnej”(por.Spendel,
2005,s.42—61).
Świadomośćetycznajesttohipotetycznastrukturaakceptowanych
normidyrektywetycznych,stanowizatemformęopisutreścipostaw
(takżetychnieuświadamianych)wobecmoralnychaspektówludzkiego
zachowania.Obejmujeprzekonaniaewaluatywne(czylimożliweodpo-
wiedzinapytania:Jakiestanyrzeczyiwedługjakichzasadnależykwa-
lifikowaćjakomoralniedobrelubzłe?Costanowiwartośćmoralną?),
przekonaniaregulatywne(czyliprzesłankiudzielaniaodpowiedzinapyta-
nia:Wjakichokolicznościachiwjakisposóbnależypodejmowaćokre-
śloneczynnościbędącewyrazemafirmacjidanychwartościmoralnych?
