Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
H.Sęk(red.),Psychologiakliniczna.T.2,Warszawa2005
ISBN83-01-14489-0,©byWNPWN2005
26
Rozdział2.Psychologiaklinicznadzieciimłodzieży–wybranezagadnienia
2.1.Ujęciateoretyczne
Psychologiaklinicznadzieciimłodzieżyjestdyscyplinątakteoretyczną,jak
stosowaną.Tematemjejsąpojawiającesięwokresiedzieciństwaiadolescencji
zaburzeniadotyczącezachowaniai/lubwewnętrznychprzeżyć,aprzedmiotem
działańpsychologówsączynnościdiagnostyczneiterapeutyczne.Zewzględu
naspecyfikęobuwymienionychokresówrozwoju,czynnościteodnosząsię
zazwyczajtakżedoznaczącychosóbdorosłych(przedewszystkimrodziców).
Określenia„zaburzenie”powinniśmyużywaćtylkowtedy,gdymamydo
czynieniazeznacznymnasileniemorazuporczywymtrwaniemodchyleniaod
normyorazgdyłączysięztympsychicznecierpieniedzieckalubteżgdydziecko
jestsprawcączyjegościerpienia(Seligmaniin.,2003,s.329).
Zaburzeniazachowanialubzaburzeniaintrapsychiczneujawniająsię
wówczas,gdydzieckosygnalizuje,żeniezaspokajaswoichpotrzebi/lubnie
spełniaoczekiwań,jakiewstosunkudoniegomajądorośli,przyczymnależy
uwzględnićwiekdzieckaorazjegokulturoweśrodowisko.
Występująceudzieciimłodzieżyzaburzeniaztrudempoddająsiękla-
syfikacji
1
,bowiemnajczęściejprzejawiająsięwewzajemnychpowiązaniach,
arozmaitośćobrazówklinicznychorazichzmiennośćwprzebiegurozwoju
dzieckadodatkowoutrudniająpróbyichuporządkowania.
Zaburzeniamogądotyczyćkażdejsferyżyciapsychicznego,ujmowanej
szerokolubwąsko,coznajdujewyrazwnazwiedanegozaburzenia:bardziej
ogólnej(np.zaburzeniaemocjonalne)lubszczegółowej(np.lękseparacyjny).
Zaburzeniadotycząceposzczególnychsferpsychikisączęstouwarunkowane
sytuacyjnieitymsamymbardziejpodatnenaprzeminięcie.Inaczejjestwwy-
padkuzaburzeńnazywanychrozwojowymi,wktórychrównocześniewystępuje
wieleogólnychtrudności,takichjakzaburzeniapoznawcze,społeczne,rucho-
we,przyczymnajczęściejzaburzonybywatakżerozwójmowyijęzyka.
Zaburzeniarozwojumająbardziejtrwałycharakter,przytymzależnieod
rodzajuirozległościsąwwiększymlubmniejszymstopniupodatnenaterapię
(medycznąipsychologiczną)orazoddziaływaniarehabilitacyjne.Możnaje
rozumieć–ujmującnajogólniej–jakoniespełnianiezadańrozwojowych,
przypisanychposzczególnymokresomrozwojudziecka(por.Brzezińska,2000,
s.226inn.).Jestwięcsprawąoczywistą,żepsychologiarozwojuczłowieka,
dotyczącaokresudzieciństwaiadolescencjijestdlapsychologiiklinicznej
zajmującejsiędziećmiimłodzieżą,naukąpodstawową.
Współcześnibadaczesązesobązgodnicodofaktu,żewodniesieniudo
przyczynimechanizmówkształtowaniasięzaburzeńrolęodgrywajązarówno
czynnikinaturybiologicznej,jakspołecznej,przyczymichwzajemnainterakcja
częstoutrudniaustalenie,cojestpierwotne,acowtórne.Szczególnieudzieci
najmłodszychczynnikizwiązanezorganizmemorazześrodowiskiem
rodzinnymsązesobąściślepowiązane.Imdzieckojeststarsze,tymetiologia
1
Najbardziejrozpowszechnionesądwieklasyfikacjediagnostyczne:opracowanaprzez
AmerykańskieTowarzystwoPsychiatryczne,znanajakoDSM-IV(Diagnosticandstatisticalmanual
ofmentaldisorders;IVrewizjapochodziz1994r.)orazopracowanaw1992r.przezŚwiatową
OrganizacjęZdrowia,znanajakoICD-10(Internationalclassificationofdiseasesandrelatedhealth
problems).