Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
13
innewagi,jeślijedenznichtowyniknajlepszy,adrugitowyniknajgorszy.Wa-
gikonfiguralneopisująteżto,żeludziebardziejkoncentrująsięnawynikach
ekstremalnychinegatywnychniżnainnychwynikach.Wkonsekwencjiwyniki
takieotrzymująwiększewagi(ichprawdopodobieństwojestpowiększane).
Wreszciewrozdziale10rozważanajestróżnicamiędzysytuacjamiryzykow-
nymiiniejasnymi,czylimiędzysytuacjami,wktórychprawdopodobieństwo
możliwychwynikówjestlubniejestdobrzeokreślone.To,żewiększośćmodeli
wyboruodnosisiędosytuacjiryzykownych,stanowijedenzpodstawowychza-
rzutówwstosunkudopsychologicznejteoriidecyzji,ponieważwżyciuczęściej
mamydoczynieniazsytuacjaminiejasnymi.Pierwszaodpowiedźnatenzarzut
byłasformułowanaprzezSavage’a(1954).Savage(1954)zaproponowałmodel
SEU,wktórymprzyjmujesię,żeprawdopodobieństwaobiektywneprzyszłych
stanówświataniekonieczniesąznane,zakładasięjednak,żeludziemająsubiek-
tywne(osobiste)przekonanianatematprawdopodobieństwatakichstanów.Tak
więcwteoriiSEUrozróżnieniemiędzyznanyminieznanymprawdopodobień-
stwemniemasensu,ponieważsubiektywneprawdopodobieństwanigdyniesą
nieznane–jednocześniesąonezawszeznanedecydentowi.Podejścietakiema
jednakwady.Naprzykład,jestniezgodnezpowszechnąintuicją,żeprzekonania
natematprawdopodobieństwpoprzedzająpreferencje.
WtejsytuacjiTverskyiFox(1995;FoxiTversky,1998)zaproponowaliteorię,
wktórejużywasiębezpośrednichocenprawdopodobieństwadoprzewidywa-
niadecyzjiwwarunkachniepewności.Teoriatajestrozszerzeniemteoriiskumu-
lowanejperspektywyzsytuacjiryzykownychnasytuacjeniejasne.Głównezało-
żenieprzyjmowanewtejteorii,tozałożenie,żewyborywwarunkachniepewno-
ścisąopisywaneprzezmodeldwustopniowy.Najpierwludzieważąprawdopo-
dobieństwo,apóźniejdokonująwyboru.Wybórjestdokonywanyzgodnezteo-
riąskumulowanejperspektywy.
Takipunktwidzeniawymagageneralizacjifunkcjiważonegoprawdopodo-
bieństwa(sposobu,wjakiludzieformułująwagidecyzyjne)zsytuacjiryzykow-
nychnawszelkiesytuacjeniepewne.Kiedyjednakprawdopodobieństwasąnie-
znane,toniemożnaopisywaćwagdecyzyjnychjakoprzekształceniadokonywa-
negowprostnaprawdopodobieństwach.Wobectegopodstawęgeneralizacjista-
nowiogólnezałożenie,żezmianazdarzenianiemożliwegowmożliwelubmoż-
liwegowpewnemawiększywpływnawybór,niżzmianawwielkościprawdo-
podobieństwazdarzeniamożliwego.Założenietozostałowprowadzoneprzez
Tversky’egoiWakkera(1995)doteoriiskumulowanejperspektywy,wpracypo-
święconejaksjomatyzacjitejteorii.Zgodnieztymzałożeniem,TverskyiFox
(1995)generalizująfunkcjęważonegoprawdopodobieństwanawszelkiesytuacje
niepewne.
Wartopodkreślić,żezgodniezkoncepcjąTversky’egoiFoxa(potwierdzoną
empirycznie)wyboryzarównowwarunkachniepewności,jakidecyzjeryzy-
kownemożnadalejwyjaśniaćnapodstawietychsamychgeneralnychprawpsy-
chofizycznych.
WczęściIIIksiążkizatytułowanej„Międzyzachłannościąalękiem”podejmo-
wanyjestproblemtrafnościpsychologicznejmodeliprzedstawionychwczęściII.
Nieulegawątpliwości,żeprzedstawionaprzezTversky’egoiKahnemanateoria
