Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3Prawidłowyrozwójdziecka
Prawidłowy(pomyślny)rozwójdzieckaiadolescentapozostajepodznaczącym
wpływemzasobówdziecięcych(kompetencji)orazśrodowiskowo-społecz-
nych(np.wsparciarodzinnegoispołecznegośrodowiskaszkolnego,rówieśnicze-
go).Odmomentunarodzindzieckowspieraneprzezotoczenie(opiekunów,rodzi-
ców),któredostarczamubodźcówdonawiązywaniaiutrzymaniakontaktu,dzięki
czynnikowiwrodzonemu(odruchorientacyjno-badawczy),ciekawościigotowości
dozachowańeksploracyjnych,starasięrozwijaćprawidłowezachowaniaizadania
rozwojowe.Otoczeniespołeczne,począwszyodrodziców,odchwilinarodzinkształ-
tujezasobyśrodowiskoweumożliwiającebudowaniewiedzydzieckaojegootocze-
niuorazwzbogacaróżnorodne,adekwatnedowiekuumiejętnościikompetencje
osobistedziecka.Wczesnodziecięcekompetencjeosobisteizasobyśrodowiskowe
dzieckastanowiąjegoswoistykapitał,którydajepodstawędobudowaniawiedzy
dziecka,jegonowychpoznawczychiemocjonalno-społecznychkompetencji.Rozwi-
jającesięnagruncietychzasobówkompetencjepsychospołecznedzieckastanowią
źródłopodstawowychkryteriówjegoprawidłowegobądźnieprawidłowegorozwo-
juwwiekuwczesnodziecięcym,przedszkolnym,szkolnymiwokresieadolescencji.
Rozpoznanie,jakimizasobami(np.wysokimilorazeminteligencji,ponadprzecięt-
sprawnościąpamięci,wysokorozwiniętąempatią,inteligencjąemocjonalną)
dysponujedziecko,wkraczającnakolejneetapyrozwoju,toistotnywarunek
kształtowaniasięprawidłowejadaptacjidootoczeniaspołecznego,budowania
więziinawiązywaniaemocjonalnychorazinterpersonalnychrelacji,atakżepoczucia
sprawstważyciu.
Opróczpojęciazasobówwteoriachpsychologicznychpojawiająsiętakżepojęcia
okresusensytywnegoorazokresukrytycznego,pozwalająceopisaćdynamikępro-
cesurozwojuwcyklużyciadziecka.Okressensytywnytookreswzmożonejwraż-
liwościipodatnościdzieckanapowstawaniezmianrozwojowych,wktórymstaje
sięonoszczególniewrażliwe(bardziejniżwinnychokresachżycia)nanabyciepew-
nychumiejętnościpodwpływemstymulującychdoświadczeń(sensomotorycznych,
emocjonalnych,poznawczych).Okreskrytycznytozkoleiczaswżyciuirozwoju,
poprzekroczeniugranicyktóregoopanowanierozwojowejumiejętnościudziecka
stajesiębardzotrudne,aczasaminiemożliwe.Okresykrytycznewystępująwści-
śleokreślonymczasieitrwajązwyklekrótkowprzypadkurozwojuprostychfunkcji
sensoryczno-motorycznychwniemowlęctwie,natomiastwpóźniejszychokresach
rozwojudzieckawodniesieniudorozwojufunkcjizłożonychniemajątaksprecyzo-
wanegoczasutrwania.Pozaokresemkrytycznymistotnymczynnikiemryzykaroz-
wijaniasięudzieckaróżnorodnychdysharmoniirozwojowych(wzakresiesprawno-
ścispostrzegania,uwagi,pamięci,myślenia,uczeniasię,umiejętnościdoświadczania,
wyrażaniainazywaniaróżnorodnychemocjioraznawiązywaniaspołecznychrelacji)
34