Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
PrzestrzeńStarejWarszawy
dwadokumentyksięciaJanuszaStarszegozlat1408i1413.Wpierwszym
znich–dotyczącymsprzedażywójtostwaStarejWarszawy–książępodkreś-
lał,żewładzawójtategoośrodkaniedotyczyNowegoMiasta50.Wdrugim–
potwierdzającymnadanieprawachełmińskiegoStarejWarszawie–znalazło
siębardzopodobnezastrzeżenieodnoszącesiędozasięgujurysdykcjiwładz
miasta
51
.Obiewzmiankiinterpretowanorozmaicie,dopatrującsięwnich
przesłanekpopierającychhipotezęozajęciuczęściziemStarejWarszawypod
nowyośrodek52.Koncepcjetebyłyzapewnebłędne:zamałoprawdopodobne
możnauznać,żebyksiążęzdecydowałsięlokowaćmiastonazajętychwcześniej
gruntachwsytuacji,gdywokółStarejWarszawyznajdowałosięjeszczewiele
ziemstanowiącychjegowłasność53.Wydajesięzatem,żeNowąWarszawę
uposażonoziemiami,którewcześniejnależałydowładcy,natomiastjejrozpla-
nowaniepowiązanodośćściślezwcześniejszązabudowąmieszkalnądzisiej-
szejul.Freta.DlatejulicyzałożenieNowejWarszawyzpewnościąstanowiło
czynnikstymulujący,jednakdynamikętychprzeobrażeńtrudnouchwycić54.
WyraźnązmianęwtopografiiStaregoMiastawprowadziłonatomiast
zpewnościąpodniesieniekościołaśw.Janadorangikolegiaty55.Operacja
NowejWarszawy…,s.29–30,52–53.ZkoleipojedynczyprzedstawicielewładzNowego
MiastapojawiająsięrównieżjakowłaścicieleposesjipołożonychnaprzedmieściachStarej
Warszawy.Ciekawymświadectwemwspółpracyobuośrodkówpozostajenatomiastumowa
nawspólnekorzystaniezmiejscastraceń(szubienicy)położonegonajpewniejnaterenach
NowegoMiasta,KsięgaradzieckamiastaStarejWarszawy,t.1:1447-1527,wyd.A.Wolff,
Wrocław1963(dalej:KRMSW)nr1588,1524r.
50Przywileje…,nr7.
51Ibidem,nr8.Osporachhistorykównatemattegodokumentuzob.A.Bartoszewicz,
Uproguspołeczeństwaobywatelskiego.Warszawskiesądownictwosamorządowewpóźnym
średniowieczu,DRocznikWarszawski”,2008,t.36,s.82.
52GrabowskipisałoDwydzieleniuspodkompetencjiwójtawarszawskiego[StarejWar-
szawy–K.M.]NowegoMiastaiutworzeniuzniegoodrębnejorganizacjimiejskiej”,idem,
Ustrójiorganizacja…,s.64.PrzekonanyoprzejęciuprzezNowąWarszawęczęściziemStare-
goMiastabyłT.Lalik,Uwagiorozwojumiast…,s.46.InaczejM.Słoń,Miastapodwójne…,
s.324–325.
53Por.s.24,przypis7.
54Wartoodnotować,żewświetleniedawnychodkryćarcheologicznychNowaWarsza-
warozwijałasięzapewneznaczniewolniejniżzakładaliwcześniejsibadacze.Dlaczęściparcel
rynkowych(!)najwcześniejszeodkrytemateriałyceramicznepochodządopierozprzełomu
XViXVIw.,por.W
.Pela,HistoriabadańarcheologicznychiarchitektonicznychdawnejWar-
szawy,Warszawa2013(DArcheologiaDawnejWarszawy”,t.2),s.190;idem,Warszawa-Puł-
tusk…,s.89in.;idem,Badaniaarcheologiczno-architektoniczneNowegoMiastawWarszawie,
DKronikaWarszawy”,2008,nr4(139),s.15in.Byćmożejednakpustkiprzyrynkuwią-
załysięzespecyfikąstrukturyspołecznejNowejWarszawy,dlaktórejmieszkańcówbardziej
atrakcyjnemogłybyćtańszewutrzymaniuposesje,por.T.Lalik,Strukturamiastapóźnośred-
niowiecznego.Jejgenezaizmiany,DKwartalnikHistoryczny”,R.82,1975,z.4,s.783in.
55NatematprzeniesieniakolegiatyszerokopisałW
.Kwiatkowski,Powstaniekapituły
św.JanaprzyZamkuXX.MazowieckichwWarszawie,Warszawa1938,tamżeskromnyaneks
źródłowy.WładysławKwiatkowskiakcentowałsprawnośćdyplomatycznąksięcia,którycałą
