Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozwójprzestrzeniStarejWarszawy
33
handluMazowszazpaństwemkrzyżackimizwiązanyzniąnapływpienią-
dzadotejdzielnicy,zachęcającydozwiększeniapotencjaługospodarczego
(wytwórczego)całegoośrodka,ajednocześnieskupieniawnimfunkcjihan-
dlowych46.Wydajesięjednak,żezałożenieNowejWarszawybyłorównież
elementemszerszegoplanuksięciaJanuszaI,któryzmierzałdoutworzenia
wmieścieswojejwłaściwejsiedziby47.Ztegowzględulokacjęośrodkamożna
bywiązaćzplanamiprzeniesieniakolegiatyzCzerskadoStarejWarszawy.
IchrealizacjępodjętorównieżuschyłkuXIVw.48
LokacjaNowejWarszawywistotnysposóbwpłynęłanarozwójprze-
strzennyStaregoMiasta,faktyczniezamykającdrogęjegoekspansjiwkierun-
kupółnocnym49.Oodrębnościprawnejnowoutworzonegoośrodkaświadczą
najegoziemiew1383r.Wszystkieteproblemyrozwiązałhołd,któryobajsynowieSiemo-
witaIIIzłożyliWładysławowiJagiellew1386r.,ibidem,s.280–287.Wefekciegłównym
zagrożeniemzewnętrznymdlaMazowszastałosiępaństwokrzyżackie,zktórymjednakSie-
mowitIVutrzymywałdobrestosunki.
46Por.T.Lalik,Uwagiorozwojumiast…,s.48.AutorwiążelokacjęNowejWarszawy
zintensyfikacjąhandluzKrzyżakamiirozwojemmiastwichpaństwie,któryzkoleimiał
doprowadzićdoznacznegowzrostuzapotrzebowanianadrewnoizboże.ZkoleiHenryk
SamsonowiczpodkreślawzrostznaczeniagospodarczegoMazowszapozawarciuuniiwKre-
wieiakcentujedziałalnośćlokacyjnąSiemowitaIIIwlatach1356–1381,którąkontynuował
równieżSiemowitIVwlatach1373–1426,DziejeMazowsza…,s.272,299.Osobnozwraca
uwagęnadużeożywieniehandlumazowieckiegowlatach70.XIVw.,związanezrozwojem
państwakrzyżackiego,atakżeutworzeniemizmianamiszlakówzLitwy,ibidem,s.342–345,
347.OzwiązkachmiędzyuniąPolskizLitwąaożywieniemruchulokacyjnegonaMazowszu
takżeH.Zaremska,Zdziejówhandlupolsko-litewskiego:lokacjewKoronieinaMazowszu
1398-1501,DPrzeglądHistoryczny”,1973,t.64,z.4,s.7–25.
47SceptycznywobectakiejtezybyłAdamWolff,któryraczejakcentowałstałąruchliwość
księciaJanuszaidodatkowopodkreślał,żezarównoJanuszI,jakijegonastępcaBolesławIV
szczodrzerozdawaliplacepołożonewbezpośrednimsąsiedztwiezamku,comiałoświadczyć
obrakutakichplanówwobecStarejWarszawy.Wydajesięjednak,żewłaśniewtychdzia-
łaniachdopatrzyćsięmożnapróbysilniejszegopowiązanianajważniejszychurzędnikówczy
elitdworskichzmiastem.Por.idem,WarszawajakostolicaMazowsza,DRocznikWarszawski”,
1966,t.7,s.78–79.JanuszGrabowskiuznajenatomiastWarszawęzastolicęksięstwaJanu-
szaI,por.idem,UstrójiorganizacjawładzStarejiNowejWarszawywepoceksiążątmazowiec-
kich(XIV-XVIwiek),DRocznikWarszawski”,2008,t.36,s.64.PodobnieEwaSuchodolska,
któraprzyjmuje,żedecyzjęotakiejroliWarszawypodjąłksiążęJanuszIjużw1379r.,
eadem,ŹródłapisanedodziejówZamkuksiążątmazowieckichwWarszawie,DKronikaZam-
kowa”,2007,nr1–2(53–54),s.195,203.Por.też:eadem,Wsprawiestołecznościśrednio-
wiecznejWarszawy,DRocznikWarszawski”,2004,t.32,s.169,gdzieautorkawyraziłanieco
ostrożniejszestanowisko.Por.też:M.Słoń,Miastapodwójneiwielokrotnewśredniowiecznej
Europie,Wrocław2010,s.326.
48Wypadajednakodnotować,żemotywydziałaniaksięciawtymwypadkumogłybyć
równieżreligijne,jakożeJanuszIprowadziłdośćszerokąakcjębudowaniaklasztorówiko-
ściołówparafialnych,por.T.Żebrowski,Kościół(XIV-początekXVIw.),w:DziejeMazow-
sza…,s.485.
49Wartojednakzauważyć,żedziałki,ogrodyipolanależącedoNowegoMiastabyły
częstokupowaneidzierżawioneprzezobywateliStarejWarszawy,por.A.Berdecka,Rozwój
