Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
23
Wynikiemporównanianobowiązującej”wersjihistoriiznową–napi-
sanązuwzględnieniemizrozumieniemprocesupowstaniaparadygmatu
badawczego–jestkonkluzjaoobronnej,zachowawczejiupolitycznionej
wizjiprzeszłościkonfliktówzbiorowych.Wizji,któraczęstomaniewiele
wspólnegozrzeczywistymiproblemami,jakiedotychkonfliktówdopro-
wadziły,izawierawypracowane,nierzadkonapotrzebypolityczne,sche-
matyrozgrywaniasiętychhistorii.Brzemieniemtejsytuacjijestnietylko
niezrozumienieprzeszłości,aleczęstoniejasnepoczuciekoniecznościjej
ukrywaniabądźwybielania,czygeneralniemanipulowanianiąwsposób
świadomylubnieintencjonalny.Wynikimoichbadańwspierająpostawione
przezMarcinaNapiórkowskiegotezy,żewrozmaitychsytuacjachludzienie
chcąposzukiwaćiaprobowaćprawdyhistorycznej,jestonabowiemzbyt
bolesnainiewygodnainiesłużycelompolitycznymustalonymwdanej
wspólnociekulturowej24.
Źródła
Książkajestrezultatemstudiów,jakimpoddałembardzoszeroką(takżepod
względemtypówigatunków)bazęźródłową.Dużeznaczeniemiałodlamnie
poszukiwanieźródełpokazującychstanowiskaiopinieróżnychgrupiśrodo-
wisk.Czytelnikodnajdziewpracyodesłaniadowielumateriałówdotejpory
niewykorzystanychiniefunkcjonującychwobiegunaukowym.Pozadoku-
mentamiwytworzonymiprzezwładzerosyjskieróżnychszczebli(policję,
prokuraturę,gubernatora,generał-gubernatora,MinisterstwoSprawiedliwości,
DumęPaństwową,premiera,cenzurę)orazstanowiącymispuściznęinsty-
tucjidziałającychwcarskiejRosji(towarzystwadobroczynne,partiepoli-
tyczne,rejestracjastanucywilnego,SądSierocy,spuściznyosóbiaktaperso-
nalne)sięgnąłempozachowaneświadectwapowstałewkręgachspołeczności
żydowskiej(TowarzystwonaRzeczOświeceniaŻydówwRosji,żydowskie
organizacjepolityczne,instytucjesamopomocowe,korespondencjaosóbpry-
watnychiinstytucji,zbiorydrukówulotnych),aletakżegłosyśrodowisk
spozaówczesnejRosji.Szczegółowakwerendawdokumentachkonsularnych
brytyjskich,amerykańskich,francuskich,austro-węgierskichiniemieckich
orazwwybranychtytułachprasytychpaństwpozwoliłamizrozumiećwagę
pogromubiałostockiegodlapostrzeganiaprzezówczesnespołeczeństwozja-
wiskaprzemocyantyżydowskiejwRosjipoczątkuXXw.Szczególnieintere-
sująceiważnebyłydlamnieegodokumenty,przedewszystkimwspomnie-
nia,takżeniepublikowane,które–potraktowaneodpowiedniminarzędziami
24M.Napiórkowski,Władzawyobraźni.Ktowymyśla,cozdarzyłosięwczoraj?,Warszawa2014,
s.129.
