Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Procesprofesjonalizacjiadministracjipaństwowejwokresiemiędzywojen-
nymzostanieprzezemnieprzedstawionywkontekścieprocesówmodernizacji,
wkontekścieprocesów,wktórychnastępowałoprzeobrażeniewięziistruktur
społecznychitworzenienowychtypówinstytucji.Procesytezostaływyczerpu-
jącoopisaneprzezhistorykówisocjologów,tymbardziejżeszczególniedruga
ztychnaukpowstaławczasiekształtowaniasiętychprzeobrażeń,aichopisanie
iwyjaśnieniebyłoprzedmiotemzainteresowańibadań,począwszyodAugusta
Comte’aiKarolaMarksa,askończywszynaDanieluBellu,AnthonymGiddensie
czyZygmuncieBaumanie,żebywymienićtylkokilkupodejmującychzagadnie-
niaprzechodzeniatychtypówspołeczeństwwpóźnonowoczesneczyponowo-
czesne.Jakwskazująhistorycy,szczególniehistorycybadającyprocesywich
długimtrwaniu–używającokreśleniaFerdynandaBraudela–naprzebiegtych
procesówwpływałprzebiegisposóbwychodzeniadanegospołeczeństwazfeu-
dalizmu1.
Społeczeństwopolskiewswoimpostępiecywilizacyjnymnależałodospołe-
czeństwperyferyjnychwstosunkudospołeczeństwEuropyzachodniej,szcze-
gólnieAnglii,NiderlandówczyFrancji.Procesymodernizacyjnedokonywałysię
nietylkozopóźnieniem,aleprzedewszystkimichzasięgbyłowielebardziej
zróżnicowanyniżwspołeczeństwachpionierskich.Świadomośćzmianinstytu-
cji,świadomość,żewpostępiespołecznymzaczynająodgrywaćrolęinneniż
dotychczasczynniki,narodziłasiędopierouschyłkuIRzeczypospolitej,adziała-
niamodernizacyjneniemogłypowstrzymaćzagładypaństwa2.Dalszyprzebieg
tychprocesówdokonywałsięprzybrakuniepodległegopaństwa,wwarunkach
podziałuspołeczeństwaiterytoriummiędzymocarstwazaborcze.Poodzyska-
niuniepodległościw1918roku,wokresiemiędzywojennym,doistotnychczyn-
nikówwprocesachmodernizacyjnychmożemyzaliczyćnietylkopaństwo,ale
takżetworzoneprzezPolakóworganizacjewspomagająceteprocesy,szczegól-
niewdziedzinachnauki,szkolnictwaikultury.NiepodległośćniebyłaPolakom
1
Por.T.Kemp,IndustrializacjawXIX-wiecznejEuropie,WydawnictwoOssolineum,Wrocław
1998.
2
Por.J.Jedlicki,JakiejcywilizacjiPolacypotrzebują,PWN,Warszawa1988.
