Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Doświadczenietopograficznejakomodelstanowieniakrajobrazu
Mapowanie,czylitrasa
Chociażgeografowiewskazująnawspólnekorelatymiędzymapąikrajobrazem,
dostrzegającwnichzbieżnenstrategiewizualne”
,tojednak,wmoimprzekonaniu,
łączyjecoinnego:sąefektemdoświadczeniatopograficznego.Mapaniebierzesię
zgłowy,tylkozdoświadczenia,którewymagapoznaniatopografiimiejsciprze-
strzeni.Krajobrazmożnapodziwiaćzokienmieszkania,alesilniejszewrażenia
pozostawiaten,któryzwiedzamy,przemierzamy,poznająckażdyjegofragment.
Możnaoczywiścieprzyjąć,żejakostrategiewizualnekrajobrazyimapywymagają
odmiennegotypudoświadczenia:krajobraz(wktórymwyrażająsięjakościiwar-
tościestetyczne)wymagadoświadczeniaestetycznego,amapa-geograficznego15.
Jeżeliprzyjąć,żeróżnicamiędzykrajobrazem,dlaktóregonarzędziemstajesię
spojrzenieperspektywiczne,amapą,opierającąsięnadoświadczeniugeograficz-
nym,polegarównieżnastosunkujednostkidootoczenia,toperspektywabędzie
sytuowaćpodmiotnazewnątrzkrajobrazu,mapanatomiast-wymagaćwejścia
wkrajobraz.Wtymujęciunamapęmożnaspojrzećjakonaprzyczynekdopojęcia
wędrówki.Inaczejrzeczsięmawprzypadkukrajobrazupartycypacyjnego:tunie
spojrzenieperspektywiczne,leczaktywnebyciewkrajobraziestanowionim
samym.Zatemwędrówkatorodzajtworzeniaiodtwarzaniaprzestrzeni,której
materialnośćwypełniasięznaczeniami,wartościami,aletakżedoznaniami
zmysłowymi.Jejefektemjestmomentstanowieniakrajobrazuwdoświadczeniu
topograficznym.
WskazówkiudzielatutajMichaeldeCerteau:gdyspersonalizowanamapapo-
zwalawyznaczyćtrasę,tojejsymbolicznyjęzykprzekładasięnaantropologiczną
przestrzeń16.Mapaitrasatodwabiegunydoświadczenia:mapawyznaczaporządek
miejsc,trasa-porządekdziałania.Trasadeterminujeporzuceniepunktuobserwa-
cjinarzeczwkroczeniawprzestrzeń,tęsamąwistocie,którąmapaopisuje.Zara-
zemtrasastajesiędrogowskazemdlawędrowcaspragnionegospotkaniazkrajo-
brazem.Wtymsensiezarównomapa,jakikrajobrazwymagajądoświadczenia
topograficznego-jakodoświadczeniawędrówki.JakmówiTilley:nChodzenieto
procesprzywłaszczeniasobiesystemutopograficznego”17.
Zpomocąprzychodzi,wprowadzoneprzezgeografów,aleteżbadaczyzobszaru
naukkulturowych,procesualnerozumieniemapy,zgodniezktórymprzekracza
onaswójstatycznycharakterjakoreprezentacjiprzestrzeninarzeczdoświadczania.
Mapping,dośćnieszczęśliwietłumaczonynajęzykpolskijakomapowanie,pozba-
wianmapę”(wcudzysłowie,botracionarównieżswójmaterialnycharakter)bez-
15Niebiorętutajpoduwagęnowychzdobyczytechnologicznych,którepozwalająbezosobowo,
zapomocąsatelity,systemuGPSprzygotowaćdokładnąmapę.
16M.deCerteau,Wynaleźćcodzienność.Sztukidziałania,tłum.K.Tiel-Jańczuk,Wydaw-
nictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2008,s.218-221.
17Ch.Tilley,Praktykowaniekrajobrazu…,dz.cyt.,s.402.
