Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp.Próbytopograficzne
nSpatialturn,nareszcie”-takzkoleiKarlSchlögel(autorksiążki
Wprzestrzeniczasczytamy)skwitowałcorazwyraźniejszezainteresowa-
nieprzestrzeniąwhumanistyce,które-zdaniemniemieckiegohistory-
kaipisarza-mawręczznaczenieprzełomowe2.Tezynatematnzwrotu
topograficznego”wsocjologii,politologii,antropologii,filozofii,histo-
riiiinnychnaukachhumanistycznychsącorazwyraźniejstawianejuż
odpołowylatdziewięćdziesiątychXXwieku3.Wciążjednakpozostają
wątpliwości,czyrzeczywiściemożnajużmówićozmianieparadygma-
tu(punkciezwrotnymireorientacjiwbadaniach),czyraczejjedynie
onasileniupewnejtendencjibadawczej.Nieustabilizowanajestnazwa
przywołanejorientacjibadawczej,gdyżrównoleglemówisięozwrocie
topograficznymizwrocieprzestrzennym4.Wprzypadkuliteraturyili-
teraturoznawstwabardziejadekwatnawydajesięnazwapierwsza,uza-
sadnionaetymologicznie-topo-grafia-opismiejsca.Literaturajednak
nietylkoopisuje,lecztakżeinterpretuje,anawetwytwarzaprzestrzenie,
nazywającjeinadającimznaczenia,dlategorównieżdrugawersjana-
zwymaswoichzwolenników,choćczęściejstosujesięjąwbadaniach
kulturowych.
Wcześniejszebadanialiterackie5,atakżegeografiahumanistyczna6,
przygotowałygruntpodwspółczesnąrefleksjęnadprzestrzenią,jednak
dopierowostatnichdekadachpoprzedniegostuleciawyłoniłysięnastę-
pującesubdyscyplinybadawcze:filozofiamiasta,geografiakulturowa,
antropologiamiejscaiprzestrzeni,geokrytyka,geopoetyka,geokulturo-
2K.Schlögel:Spatialturn,nareszcie.W:Idem:Wprzestrzeniczasczytamy.
Ohistoriicywilizacjiigeopoetyce.Przeł.I.Drozdowska,Ł.Musiał.Posłowie
H.Orłowski.Poznań2009,s.56-68.
3Zob.przedewszystkim:E.Rybicka:Zwrottopograficznywbadaniachliterac-
kich.Odpoetykiprzestrzenidopolitykimiejsca.W:Kulturowateorialiteratury2.Po-
etyki,problematyki,interpretacje.Red.T.Walas,R.Nycz.Kraków2012,s.311-343.
4Wątpliwości,związanezzasadnościąmówieniaoomawianymzwrocie,problemy
zustaleniemjegonazwy(zwrotprzestrzennyczytopograficzny)orazzakresu,przed-
stawiaE.Rybicka:Odpoetykiprzestrzenidopolitykimiejsca.Zwrottopograficzny
wbadaniachliterackich.nTekstyDrugie”2008,nr4,s.21-38.
5Zob.np.zbiórPrzestrzeńiliteratura.Red.M.Głowiński,A.Okopień-
-Sławińska.Warszawa1978.
6Zob.natentemat:D.Jędrzejczyk:Wprowadzeniedogeografiihumanistycznej.
Warszawa2001;Idem:Geografiahumanistycznamiasta.Warszawa2004.
