Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
BarbaraDanowska-Prokop
jakiwrosnącejświadomościorazaktywnościpolitycznejproletariatu.Zarówno
aktywnipolitycznieprzedstawicielepolskiegoproletariatu,jakipolitycywal-
czącyozdobyczesocjalnedlarobotnikówwystępowalinietylkozostrąkrytyką
stosunkówkapitalistycznych,wtympogonizazyskiem,aletakżedomagalisię
poprawywarunkówpracy
2ipłacyorazwarunkówbytowych3,cowiązałosię
zwalkąozdobyczesocjalne,wtymoustawoweregulacjewzakresiezabezpie-
czeńspołecznych.
1.PrzeobrażeniagospodarczewKrólestwiePolskim
po1864roku
1.1.Uwłaszczeniechłopów
ijegokonsekwencjespołeczno-ekonomiczne
Przeobrażeniawżyciugospodarczymispołecznym(przejścieodprodukcji
manufakturowejdofabrycznejorazodspołeczeństwafeudalnegodoprzemy-
słowego)byłynierozerwalniezwiązanezprzebudowąstosunkówwłasnościo-
wychispołecznychnapolskiejwsi–azwłaszczazzakończeniemprocesu
uwłaszczenia.Procestenuwzględniałspecyficzneuwarunkowaniapolityczne,
ekonomiczne(poziomrozwojugospodarkitowarowo-pieniężnejidominującą
teorięekonomii,któradeterminowałarealizowanąpolitykęgospodarczą)oraz
społecznewystępującewposzczególnychpaństwachzaborczychidlategoprze-
biegałróżnorodnymidrogami
4.
Prowadzonawówczaspolitykagospodarczazmierzaładoprzebudowysto-
sunkówagrarnych,cowiązałosięzezniesieniemwszelkiejzależnościprawnej
chłopówodszlachtyiKościoła(tylkopoprzeznadaniechłopomszerokorozu-
mianejwolnościosobistejiekonomicznejmożnabyłobudowaćnowerelacje
wżyciugospodarczymispołecznym).Wewszystkichzaborachprocesuwłasz-
czeniachłopówbyłaktemodgórnym,wynikałzinicjatywyrządówzaborczych
2WdrugiejpołowieXIXw.dzieńpracyrobotnikafabrycznegobardzoczęstoprzekraczał12
godzinnadobę,couniemożliwiałowłaściwąregeneracjępracownika.Dopieronaprzełomie
wiekówpojawiłysiętendencjedojegoskracania.
3Zdecydowanawiększośćmiejskiego,jakiwiejskiegoproletariatumieszkaławtymczasiewciasnych,
ciemnychizawilgoconychmieszkaniach,corzutowałonajegostanzdrowia.Skandalicznewa-
runkibytowebyłynastępstwemniskichpłac,którepokrywałyzaspokajaniepotrzebnapoziomie
minimumegzystencji.I.Ostrowicka,Z.Landau,J.Tomaszewski:HistoriagospodarczaPolski
XIXiXXwieku.WydanieII.PWN,Warszawa1975,s.554.
4A.Jezierski:ProblemyrozwojugospodarczegoziempolskichwXIXiXXwieku.KsiążkaiWie-
dza,Warszawa1984,s.225-229.
