Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przeobrażeniagospodarczeiubezpieczeniaspołeczne...
19
Przemianywżyciugospodarczymprzyczyniłysiędoszybkiegowzrostu
produkcjizagłębiowskiegoprzemysłu.Szybkirozwójprzemysłuwymusił
wzrostpopytunapracę,cooznaczałowzrostzatrudnieniawszybkorozbudowu-
jącychsięfabrykach.Naprzestrzenilat1873-1890zatrudnieniezwiększyłosię
z3184do42154osób(bardzoszybkiprzyrostliczbyrobotnikównastąpiłwla-
tach80.i90.,wtymokresiepowstałabowiemwiększośćzagłębiowskichprzed-
siębiorstw),czylitrzynastokrotnie
25.Napodstawiedanychprzytoczonychwta-
beli1możnawysunąćwniosek,żetempoprzyrostuprodukcjibyłowiększeod
tempapowstawanianowychmiejscpracy.Zatemprzyrostprodukcjibyłefektem
jednoczesnegozadziałaniakilkuczynników,wtym:podniesieniawydajności
pracy,zastosowanianowychtechnikprodukcjioraznowoczesnychmetodzarzą-
dzania,zmianformyorganizacyjnejprzedsiębiorstw–corazwiększąrolęod-
grywałyspółkiakcyjne,rosnącegopopytu.
Przewrótprzemysłowyuruchomiłnietylkozmianywfunkcjonowaniuryn-
kupracy,aletakżeprzyczyniłsiędoprzebudowystrukturyzatrudnieniazagłę-
biowskiejludności.Zogólnejliczby42tys.robotnikówzatrudnionychwprze-
myśle,ponad27,3%zatrudnionychbyłowgórnictwiewęglakamiennego,
17,9%whutnictwie,awprzemyślewłókienniczym10,4%.Zatemtrzykluczo-
wedziedzinyprodukcjizatrudniałyprawie56%ogółuzatrudnionych.Pozostali
robotnicypracowaliwbranżachwspółpracującychznowoczesnymprzemysłem,
czyliwprzemyślemineralnym,spożywczym,drzewnym,chemicznym,odzie-
żowym,transporcieiłącznościorazwbudownictwie(wprzemyślezagłębiow-
skimzatrudnionychbyłoponad19%ogółurobotnikówprzemysłowychKróle-
stwaPolskiego)
26.
PrzeobrażeniagospodarczeispołecznezainicjowanewdrugiejpołowieXIX
wiekuwKrólestwiePolskim,azwłaszczawZagłębiuDąbrowskim,uległynasi-
leniunapoczątkunowegowieku(Europawkroczyławówczasnaścieżkęprzy-
gotowańdonowegokonfliktuzbrojnego).Postępującyprocescentralizacjikapi-
tałuiprodukcjiorazmonopolizacjiprzyczyniłsiędozaognieniakonfliktów
politycznychispołecznychnietylewskalipaństwa,cocałegokontynentu.Po-
gorszenierelacjinaareniemiędzynarodowejuruchomiłododatkowebodźce
aktywizującedziałalnośćzagłębiowskichprzedsiębiorców,coznalazłopotwier-
dzeniewdalszymwzrościeprodukcjiprzemysłowej.
25J.Ziemba:KształtowaniesięproletariatuZagłębiaDąbrowskiego1865-1914.PWN,Warsza-
wa-Kraków1980s.40-41.
26I.Ihnatowicz:Społeczeństwopolskie1864-1914.DziejeNaroduiPaństwaPolskiego,t.III-51.
Red.J.BuszkoiA.Garlicki.RSWnPrasa-Książka-Ruch”,Warszawa1988,s.23-25;J.Ziemba:
Kształtowaniesięproletariatuł,op.cit.,s.50-52.
