Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROTOPLAŚCIRZYMIAN,ZAŁOŻYCIELERZYMU…
detantisopibuspraedampiuseligitillam
Ascaniumque[ł].
CZĘŚĆI
Otopółboskisyncyterejskiejboginiuniósłnaswychbarkachojczysteświętości
iinnąjeszczeświętość—ojca,czcigodnyciężar.Zewszystkichswychbogactw
bogobojnybohaterwybrałtylkotenjedenskarbiswegosynaAskaniusza.
Ov.Met.13.624—627,tłum.S.Stabryła
JednymzgłównychzadańEneaszabyłouratowanieojca(por.
Verg.Aen.
2.635—
638).Obarczającsięjegociężarem(alterasacra:Ov.Fast.1.527—528),ratował
takżeświętości,zatemuniósłiPenaty.Torozszerzyłojegorolę.Związałobo-
wiemuciekinierazkrajuTeukrówzprzyszłościąjegopotomkównaziemiital-
skiej,którymposiadanieowychsacragwarantowałoświetnetrwanie
81.Zatem
wwyobrażeniunanumizmatachszczegółwpostacicistanietylkodookreślał
Anchizesa,aleakcentowałmisjęEneasza.Otojestonnietylkozbawcąswego
ojca,alestajesiętakżedobroczyńcądlaswejmałejwspólnotyiswychprzyszłych
spadkobierców.
WzabytkachsztukirolęEneaszawuratowaniutrojańskichsacrasygnalizo-
wanonaróżnesposoby.WscenieofiaryEneaszanaAraPacisAugustaewidnieje
małaniszazsiedzącymipostaciami,wyobrażającaaedesPenatium
82.Częściej
możnadomyślaćsięPenatówzamkniętychwcistakryjącejsacra.Wyjątkowo
EneaszniesiesacranaintaglioberlińskimzprzełomuIIIiIIwiekup.n.e.(Berlin,
StaatlicheMuseen,Antikenabteilungen,inv.4340)
83
.ZazwyczajEneaszukazy-
wanybyłjakoniosącyojca,wktóregorękuzkoleiumieszczanosacra—toroz-
wiązaniecharakterystycznedlasztukirzymskiej
84,wtradycjigreckiejnatomiast
przyjęłoonoograniczonywymiar(il.9)
85.Wwyobrażeniachwmennictwiepozo-
81
Hor.Carm.Saec.41—44:ncuiperardentemsinefraudeTroiam/castusAeneaspatriae
superstes/liberummunivititer,daturus/plurarelictis”,tłum.M.Brożek:nKtóry,gdyujrzałoj-
czyznypożogę,/Laryocaliłisiebieiwdrogę/Zdruhamiruszył,leczwszczęśliwszestrony,/Niż
gródrzucony[ł]”.
82
Canciani1981,nr164;Dardenay2012,LT8.Por.Ryberg1955,s.56—58;Dubourdieu1989,
s.209—216;Holliday1990,s.550—551;Elsner1991,s.53;Zanker1999,s.206—207;Darde-
nay2010b,s.96—103.
83
Dardenay2012,s.50—51,E24.
84
Reprezentatywne,chociażniewyczerpującezabytków,jestzestawieniesporządzone
przezF.Cancianiego(1981):nr98(malowidło),114(fragmentsarkofagu),112(tabliczkailiacka),113,
117(fragmentyołtarzy),102—111(gemmy),115(nagrobek),116,149—151,153,154(reliefy),118(tera-
kota),119(wazy),120—126(lampki).Zob.teżDardenay2012,s.49—53ikatalogs.215—237.Również
naołtarzuzKartaginy(AraGentisAugustae),por.Poinssot1929,s.20—21,il.13.
85
Dubourdieu1989,s.198—204;Dardenay2012,s.49—52.Niegdyśdopatrywanosięcista
wikonografiimonetzAineia,por.Texier1939,s.16—18.Jednakbazowanonaegzemplarzumocno
uszkodzonymwtymkonkretnymmiejscu;por.
Bab.Traité
2.1,nr1556;Gaebler1935,s.20—21,nr1.
54
