Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
1.2
Dignissimapraeda—Aeneaspenatiger
DZIEJEICZYNYENEASZA
[ł]sacrasuosquetibicommendatTroiapenatis;
hoscapefatorumcomites,hismoeniaquaere
magnapererratostatuesquaedeniqueponto.
DziśtobieTrojaświętepowierzapenaty:/Weźje
wdrogęzadruhów,nagródimbogaty/Miejsca
szukaj,ogromneprzebywającmorze!
Verg.Aen.2.293—295,tłum.T.Karyłowski
EneaszdałRzymowinzdobyczbezcenną”,dignissimapraeda(
Ov.Fast.
3.423).
PrzypisywanomubowiemzasługiwuratowaniuzginącejTroi(Ilios)starych
świętościocudownejmocyiprzedmiotówosymbolicznejwartości
44
.Wśród
nichbyłyrównieżPalladium(Palladion)orazPenaty(Penates).
PalladiumtoposążekAtenyPallaswtypieksoanon(il.6),jakopisywałgoApol-
lodoros(Bibl.3.12.3).Wróżnychwersjachmitupojawiałsięonjakodarbogów,
przechowywanywświątyniwTroistanowiłrękojmięnienaruszalnościmiasta.Po-
sążekjednakzostałwyniesionyzeświątyniprzezśmiałkówDiomedesaiUlissesa
(Odyseusza)iprzyniesionyprzeznichdoobozuGreków(
Dion.Hal.Ant.R.
1.69.2;
por.
Verg.Aen.
2.162—184;
Ov.Met.
13.99i334—351)
45
.Wpewnejwersjiopo-
wieścizłodziejemogliwynieśćtylkokopięposążka,stworzonądlalepszego
zabezpieczeniaoryginału(por.Arctinos,ap.Dion.Hal.Ant.R.1.69.2—69.4),ita
44ŚwiadectwoistnieniatradycjioprzeniesieniusacraprzezEneaszanaZachódwliteraturze
greckiej
VI
w.p.n.e.widzianowtabliczceiliackiej(TabulaIliacaCapitolina,MuseiCapitolini,inv.316;
por.Sadurska1964,s.24—36,nr1A;Canciani1981,nr112;Aichholzer1983,nr11;Dardenay2012,
E52),bazującnazamieszczonejnaniejinskrypcji(‘IλίουΠέρσιςκltάΣtησίχορον)wzmiankującej
IlioupersisStesichorosa(
VII
—
VI
w.p.n.e.),por.Sadurska1964,zwł.s.31—35;Dubourdieu1989,
s.162—171.WjednejzescenzudziałemEneasza(naTabulaIliacapojawiasięontrzykrotnie)otrzy-
mujeon—niemawątpliwościcodojegotożsamości,wskazanejnapisemAΐνήlς—odkapłana
lubmożeAnchizesacistę,zapewnezawierającąιερά.WinnejscenieprowadzonyprzezHermesa-
-Merkurego(wedługNewiusza,por.Serv.Aen.1.170,toMerkuryzbudowałstatek,którympłynęli
Trojanie)Eneasz,opuszczającmiastoprzezBramęSkajską(Scea,por.Verg.Aen.3.352),niesieAn-
chizesaiprowadziAskaniusza,ztyłupozostajeKreuza(Creusa).WscenietrzeciejEneaszprowadzi
zasobąAskaniusza,podtrzymujewkraczającegonastatekAnchizesa,którytrzymaprzedsobą
cistęzeświętościami(tlίερά,jakoznajmiainskrypcja).Tomomentwyruszaniauciekinierówdo
Hesperii.TabulaIliacadatowanajestnaIw.,wtedy,cosiętyczyikonograficznejopowieściolosach
Eneasza,możnabyłowykorzystaćwypracowanewzorcerzymskie,zresztąwtreściTabulidoszu-
kanosięwpływówAeneisWergiliusza,zwłaszczawwyborzepokazanychscen.Trudnozatem
najejpodstawiewnioskowaćodawnejtradycjidotyczącejsacra.Por.Horsfall1979c,s.26—48;
Dardenay2012,s.49—50.
45
Wartowspomnieć,żewedługHellanicosa(Dion.Hal.Ant.R.1.72.2)Ulissestowarzyszył
wpodróżyEneaszowiodEpiru(krajuMolossów)ażdoRzymu.AleniematuwzmiankioPalladium.
45
