Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
pierwsząAktuKońcowego,dotyczącąpotwierdzeniagraniciwyrzeczeniasię
użyciasiływstosunkachmiędzynarodowych,jakoobligatoryjną,uznającko-
szykhumanitarnyzaniezobowiązującądeklaracjęintencji.Obawykrajów
komunistycznychwynikałygłówniezestworzenianiebezpiecznejmożliwo-
ściingerencjiZachoduwichsprawywewnętrzne,przygotowywałysięzatem
natakąewentualność6.Tenniepokójbyłuzasadniony,popoczątkowymbo-
wiemwahaniuStanyZjednoczoneiinnekrajedemokratyczneuznałyprawa
człowiekaijegopodstawowewolnościzazasadnyiuprawnionyprzedmiot
dialoguoraznegocjacjiirozmówmiędzyWschodemaZachodem7.
Interesującajestzatemodpowiedźnapytanie,wjakisposóbtozagadnie-
niebyłoobecnewpolitycepaństwzachodnichwobecPolskiwlatach1975-
1981.CezurępoczątkowąumowniewyznaczapodpisanieAktuKońcowego
KBWE,zamykającązaśwprowadzeniewPolscestanuwojennego13grudnia
1981r.,któryotworzyłzupełnienowepostrzeganieprzezZachódsytuacji
wPRLodnośniedotejkwestii.Jednocześniewdrugiejpołowielat70.do-
szłodowzrostunapięćpolitycznych,kryzysugospodarczegoipogorszenia
nastrojówspołecznychnadWisłąwyrażającegosięm.in.powstaniemopozy-
cjipolitycznej,cowkonsekwencjiprowadziłodoprotestuw1980r.ipo-
wstaniaNSZZDSolidarność”,atakżemiałoswojeprzełożenienapolitykę
ZachoduwobecPRL.
Analizązostałyobjętetedemokratycznepaństwa,któreutrzymywały
wtymokresienajbardziejrozwiniętestosunkizWarszawą,cowięcej,wła-
dzompeerelowskimszczególniezależałonadobrychrelacjachznimi.
Uwzględnionowięcpolitykęnajważniejszychkrajówpozaeuropejskich-
StanówZjednoczonychiKanady,demokracjizachodnioeuropejskich-Wielkiej
Brytanii,RepublikiFederalnejNiemieciFrancjiorazkrajówskandynawskich.
Istotnyproblembadawczystanowizatempytanie,dojakiegostopnia
kwestiaprawczłowiekabyłaobecnawichstosunkachzWarszawąorazjaką
odgrywaławnichrolę.Należytakżezastanowićsię,czyposzczególnepań-
stwaprowadziłyspójnedziałaniawtejmaterii,czyteżniejednakowopod-
chodziłydomożliwościwykorzystaniategoczynnikawpolitycewobec
Polski.Ujęcieporównawczepozwalanapokazanieróżnicipodobieństw
wrealizacjitegoelementuwrelacjachzPRLzwiązanychzarównozuwarun-
kowaniamikontaktówzWarszawą,jakiwłasnymiczynnikamiwewnętrzny-
mi.Osobnemiejscezajmujepytanie,jakdalecedziałaniademokracji
zachodnichbrałypoduwagępolitykęwładzpeerelowskichirozwójsytuacji
War.ATransnationalHistoryoftheHelsinkiNetwork,Cambridge2011.Natentematpatrzważne
publikacjenaukowezawierająceinteresująceartykułyoprawachczłowiekam.in.:HumanRights
inEuropeduringtheColdWar,red.K.Brathagen,R.Mariager,K.Molin,London2014.
6R.Davy,Helsinkimyths.SettingthesecondstraightontheFinalActoftheCSCE1975,DCold
WarHistory”2009,t.9,nr1,s.1-22;W
.Jarząbek,PolskawobecKonferencjiWspółpracy
iBezpieczeństwawEuropie1964–1975.Planyirzeczywistość,Warszawa2008.
7H.Kissinger,Dyplomacja,Warszawa1996,s.837.
