Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Mazur,T.Michalczyk:Pojęciewartości,systemuwartości…
wartości:istniejącychjakospołecznenormymającegwarantowaćinteresy
poszczególnychgrupicałegospołeczeństwa—sąnimiwartości-normy,
któremożnateżnazwaćwartościamispołecznymi;orazistniejących
jakoobiektymającegwarantowaćinteresyposzczególnychjednostek—są
nimiwartości-obiekty,któremożnanazwaćwartościamiindywidu‑
alnymi(ibidem:16).
Relacjemiędzywyodrębnionymiwartościami,wedługcytowanegoau‑
tora,mogąprzybieraćczteryformy:
•
wartości-normymogązostaćcałkowiciezinternalizowanewpostaci
wartości-obiektów;tracąonewtedyswójcharakterzewnętrzny,adą‑
żeniawichkierunkuwywołanesąprzezwewnętrznyimperatywmoty‑
wacyjny;
•
wartości-normymogązostaćzaakceptowaneprzezjednostkę,mimoże
nieprzechodząwpostaćwartości-obiektów;sąwtedyinstrumentalne
wobecinnychwartościinietracąwtymprzypadkuswojegonormatyw‑
negocharakteru;
•
określonymwartościom-normommożetowarzyszyćjedyniewiedza
oichistnieniujakorzeczywartościowej,jednakbezjakichkolwiek
formichakceptacji;
•
wreszciewartości-normysąwogólenieznaneokreślonymjednost‑
kombądźteżjednostkowewartości-obiektyniemająodpowiednika
wświeciewartości-norm(ibidem:16—17).
PrzejdźmyterazdosposobówdefiniowaniawartościprzezS.Jałowiec‑
kiego.Uważaon,żeistniejącerozbieżnościwzakresieznaczeniowymoby‑
dwutypówwartości(wartości-normiwartości-obiektów)skłaniają
doichniezależnegodefiniowania,anieprzedstawianiawspólnejdefinicji.
Autorprzyjmujetozałożenieipróbujezbudowaćdefinicjeobydwutypów
wartości:
wartości-normytoterzeczy,idee,jednostkiigrupyspołeczne,które
posiadająnatyleistotneznaczeniedlafunkcjonowaniaspołeczeństwa
lubposzczególnychgrup,żezarównotegrupy,jakispołeczeństwa
wywierająnaciskwkierunkuichakceptacji,sankcjonującjednocześnie
zachowaniawedługstopniatejakceptacji(ibidem:17).
Natomiastdefinicjawartości-obiektówjestbardziejskomplikowa‑
na.Zdaniemautorazasadniczatrudnośćtowybórodpowiedniejkategorii
pojęciowej,dziękiktórejrzeczyiideelubosobnikiludzkiestająsięwarto‑
ściamidlaokreślonychjednostek.Tąkategoriąsąpotrzeby,więcdefinicja
wartości-obiektówprzyjmujenastępującąpostać:„towszystkieterzeczy,
idee,osobnikiludzkieigrupyspołeczne,któreposiadająwłasność(rzeczy‑
wistąlubwyobrażoną)zaspokajaniapotrzebjednostki”(ibidem:17—18).
19
