Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Mazur,T.Michalczyk:Pojęciewartości,systemuwartości…
-subiektywistycznym,cytującstanowiskoJanuszaMariańskiego,którełączy
tedwapodejścia(Swadźba,2012:17—18).
Dlapełniejszegozrozumieniaontologicznegoaspektuwartościwsocjo‑
logiiwartoprzywołaćrozważaniaJadwigiKoralewicz-Zębik.Wedługniej
wfilozofii,czyliwramachteoriiwartości,wyróżniasięczteryistotneza‑
gadnienia(Koralewicz‑Zębik,1990:23—25):
•
sporyterminologicznedotyczącepojęciawartości.Wedługautorkisąone
takduże,żesensownestajesiępytanie,czypojęcietowogólejestde‑
finiowalne.Kłopotyzdefiniowaniempojęciawartości,jejzdaniem,wy‑
nikajągłówniezfaktu,iżkażdorazowomodyfikujesięjezuwagina
podejściafilozoficzne,któresąwdanymprzypadkuprzyjmowane.Poję‑
ciewartościinaczejujmowanejestnp.przezpragmatystów,dlaktórych
istotąjestskutecznedziałanie,inaczejprzezpersonalistów,dlaktórych
istotąjestsferaducha(podstawąistnieniawartościjestczynmoralny),
ajeszczeinaczejprzezmarksistów,którzywartośćprzyjmująwpostaci
różnychzjawiskiobiektówbytującychpozajednostkowąświadomością
człowieka;
•
stosunekwartościdobytu(aspektontologiczny),awięcpytanieoistotę
igenezętegopojęcia,tzn.czyistniejąoneobiektywnie,niezależnieod
poznającegojepodmiotuczyteżdopieropodmiotwtrakcieswegoza‑
chowaniakreujewartość,inaczejmówiąc:czyistniejąonewprzedmio‑
cie,czypozanim,jakopewnebytyidealne.Jakijestzwiązekwartości
zprzedmiotem?Jakajeststrukturaontologicznawartości?Czytakasama
jakprzedmiotu?
•
drogapoznaniawartości(aspektepistemologiczny),czylipytania:Wjaki
sposóbmożnapoznaćwartości?Czytaksamo,jakwprzypadkufizykal‑
nychcechprzedmiotówmaterialnych,czyteżwymagająonespecyficz‑
nychdrógpoznania?
•
problemyztypologiąiklasyfikacjąwartości,atakżezsystememihierar‑
chiąwartości.Wtymkontekścienasuwasiępytanie,czywogólemożli‑
wyjestsystembądźhierarchiawartości,którapretendowałabydomiana
uniwersalnej,ogólnoludzkiej,obowiązującejpowszechnie.
Mimowieluwysiłków,jakpiszeJ.Koralewicz-Zębik(1990:25),do‑
tychczasnikomunieudałosiętakiegosystemu,takiejhierarchiizbudować.
NiemniejbiskupipolscywOrędziuEpiskopatuPolski(1993:12)wyrazili
zdanie,żedotakiegomianapretendująwartościchrześciańskie,nazywa‑
jącje„ogólnoludzkimi”.Byłotoorędziezwiązanezmodyfikacjąkodeksu
karnego,abyzanieprzestrzeganiewartościchrześciańskichdziennikarze
moglibyćpociągnięcidoodpowiedzialnościkarnej.
Przedstawionewyżejkwestieipodobnepytaniastawianesąwinnych
dyscyplinachnaukowych,nietylkowteoriiwartości,alerównieżwsocjo‑
logii.
17
