Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PośmierciStalina:rewolucjafaktów
jakiwpolitycehistorycznejodgrodzićsięodstalinowskiej
przeszłości.
NatomiastkierownictwoSED,któreopierałolegitymiza-
cjęswojejwładzynastłumieniupowstaniazczerwca1953r.,
obawiałosiętegorodzajupowrotudoprzeszłości.DlaWalte-
raUlbrichtaijegootoczeniareinterpretacjanajnowszejhisto-
riiwedługmodelupolskiegobyłabyniebezpieczna.Wschodnio-
niemieccykomuniścimusieliwięcwypracowaćjęzykselektywnej
kontynuacjiminionejeryidążylidoograniczenianiepożądane-
gowpływusformułowanejprzezChruszczowakrytykiStalinana
NRD.StaranosięzapobiecodnoszeniupojęćwrodzajuHkult
jednostki”czyHstalinizm”dosytuacjiwNRD.
Ograniczeniekrytykibyłojednakzadaniemtrudnym,ponie-
ważwświatowymruchukomunistycznymzrodziłysiępoważne
wątpliwościdotycząceinterpretacjistalinizmusformułowanej
przezChruszczowa.NajdobitniejująłjeprzewodniczącyWło-
skiejPartiiKomunistycznejPalmiroTogliattiwważnymwywia-
dzieudzielonymHNuoviArgomenti”wmaju1956r.,wktórym
mówiłomożliwości,anawetkoniecznościodmiennychinter-
pretacjikultujednostki:HMusimyotwarcieibezwahaniaprzy-
znać–stwierdził–żechoćXXZjazdbardzoprzyczyniłsiędo
właściwegozrozumieniairozwiązaniawieluważnychinowych
problemów,przedjakimistanąłruchdemokratycznyisocjali-
styczny,ichoćjestonkamieniemmilowymwrozwojuradziec-
kiegospołeczeństwa,toniemożnauznaćstanowiskaZjazdu
odnośniedobłędówStalinaiwarunków,jakiejeumożliwiły,
przejętegoobecnieprzezcałąradzieckąprasę,zazadowalają-
ce”8.MówiącoHniezadowalającym”stanowiskuKPZRwspra-
wiestalinizmu,Togliattizasygnalizował,żemożliwajestinnahi-
storiakomunizmu.Czywładzepartyjnetegochciały,czynie,
powrótdoprzeszłości,którynastąpiłwiosną1956r.,znacznie
8Cyt.za:DocumentaryHistoryofCommunism,wyd.,wstęp,przyp.itłum.
R.V
.Daniels,Hannover1993,s.228.NatematreakcjiwEuropieWschod-
niejzob.T
.Großbölting,EntstalinisierungskrisenimWesten.Diekommunis-
tischenBewegungenWesteuropasunddasJahr1956,w:Kommunismusinder
Krise.DieEntstalinisierung1956unddieFolgen,red.R.Engelmann,T
.Großböl-
ting,H.Wentker,Göttingen2008,s.239–242,247–248;DerKommunismusin
Westeuropa.NiedergangoderMutation?,red.P
.Modreauiin.,Landsberg1998.
41
