Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poststalinizm.Ideologiaiutopiaepoki
Nieulegawątpliwości,żespostrzeżeniazanotowane23lipca
1967r.przezkrakowskiegointelektualistęKarolaEstreichera
byłyreprezentatywnenietylkodlagomułkowskiejHmałejsta-
bilizacji”:HTaksięwszystkownaszejLudowejPolsceułożyło,
ugniotło,ustabilizowało.Ktojakąposadęzałapał–Isekretarza,
ministra,dyrektora,rektora–toosiadł,opadłgłębokowfotel.
[...]Wszystkosięustabilizowało,scementowało,skamieniało”8.
Chociażwkażdymzkrajówblokuradzieckiegotawewnętrz-
nacezurabyłaodmienna,wyznaczananajczęściejprzezmniej
lubbardziejnagłązmianę/wymianęIsekretarza(Chruszczow–
Breżnieww1964,Gheorgiu-Dej–Ceaușescuw1965,Gomuł-
ka–Gierekw1970czyUlbricht–Honeckerw1971),towspól-
nymmianownikiembyłbezsprzecznierokkolejnejHglobalnej
rewolty”–19689.
PavelKolářwyruszyłślademwcześniejopisującychkomu-
nistyczneścieżkiFrançoisFureta,ZbigniewaPełczyńskiegoczy
AndrzejaWalickiego10,trzymającsięgranicznychdat1953/1956
(zwłaszczatejdrugiej)i1968(pamiętającjednakolokalnejspe-
cyfice),obierającwszakżeinny,oryginalnykierunek.Niezamie-
rzamtutajanistreszczaćjegoksiążki,odbierającczytelnikom
przyjemnośćjejlektury,anitymbardziejichwjakikolwiekspo-
sóbuprzedzać,recenzującją,fachowych,analitycznych,azara-
zementuzjastycznychrecenzjijestbowiemniemało11.Ograniczę
siętymsamymdokilkupodstawowychuwag.
8K.Estreicher,Dziennikwypadków,t.4:1967-1972,red.A.M.Joniak,
wstępZ.K.Witek,Kraków2004,s.198.
9B.Fowkes,EasternEurope1945-1969.FromStalinismtoStagnation,
London2014;M.Conway,WesternEurope’sDemocraticAge1945-1968,Prin-
ceton(NJ)2020.
10F.Furet,Przeszłośćpewnegozłudzenia.EsejoideikomunistycznejwXXw.,
tłum.J.Górnicka-Kalinowska,M.Ochab,Warszawa2018;Z.A.Pełczyński,Pol-
skadrogaodkomunizmu.Refleksjenadhistoriąipolityką1956-2006,Warsza-
wa2007;A.Walicki,Marksizmiskokdokrólestwawolności.Dziejekomunistycz-
nejutopii,Warszawa1996;tenże,Odprojektukomunistycznegodoneoliberalnej
utopii,Warszawa2013.
11MiędzyinnymiMarcinaWolniewicza(HActaPoloniaeHistorica”118,
2018,s.336–345),FlorianaPetersa(CommunistUtopiaRevisited,HStanRze-
czy”2(13),2017,s.257–271),MaximilianaGrafa(HJahrbuchfürGeschichte
Osteuropas”66,2018,nr4,s.711–713),JanaMervarta(HHungarianHistori-
calReview”7,2018,nr3,s.660–663),StephanaRindlisbachera(HReligion&
10
