Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Fordyzmijegokryzys
23
uprzedniej,wieloletniejnadopiekuńczościpaństw.Rósłpoziompowszechnegopoczu-
cianiepewnościgospodarczej,zawodowejiosobistej,aspadaławiarawomnipotentne
zdolnościirzeczywistemotywacjeinterwencyjnerządów,opiekuńczeprzesłankiich
decyzjioraznieuchronnośćogólnegopostępu.
Zmianyniezwykleistotneisilniesprzężonezezjawiskamikryzysowymi,atakże
zprzemianamispołecznymiitechnologicznymizachodziływprzedsiębiorstwachoraz
wichrelacjachzkonsumentami.Wkrajachbędącychdotychczasowymibeneficjenta-
mifordyzmuprowadzonaprzezdziesięcioleciamasowaprodukcjaprzynosiłastopnio-
we,leczpowszechnezaspokojeniepodstawowychpotrzebspołecznych.Zczasem,
szczególnieodlat70.,osiągałoonostadiasprzyjającerozwojowiiupowszechnieniu
potrzebwyższychrzędów.Wpołączeniuzewzrostempoziomuogólnegowykształce-
nia,świadomościpolitycznej,dostępudoinformacjiiwrażliwościnanegatywneskut-
kifordyzmuorazzezmianamiwzorcówspołecznychiskumulowanymzestawemdo-
świadczeńkonsumenckich,przyniosłotogłębokieprzemianypostroniepopytu.
Nabywcystalisiębardziejrefleksyjni(por.[Lash,Urry1994,s.31in.]),stającsię
świadomikonsekwencji(przynajmniejniektórych)swoichwyborów,azjawiskotoin-
tensyfikowałyruchyekologiczneimłodzieżowe,kontestującekonsumpcjonizm,mo-
dernizmipolitykęzagranicznąmocarstw.Cechaminabywcówkluczowymirynkowo
stałysię:indywidualizm,pragnieniewyrażaniasiebieprzezkonsumpcję,reorientacja
osobowychwartości,dążeniedorozbudowywłasnejtożsamości,negacjatradycji,
pluralizm,liberalizmobyczajowy,niedowierzaniemetanarratywom2[Jung1997,s.15]
(za[Bauman1992]),świadomośćnowejstratyfikacjispołecznejidążeniedorelokacji
wjejramach,pragnieniewolnościprzestrzennejiczasowej,akceptacjakomodyfikacji
prywatnychdotądsferżyciaipodatnośćnaprzekazinformacyjny.Niemniejważne
stałysięchłonnośćnowinekoraznastawienienajakość,wyrafinowanieiprzymioty
niematerialnewyrobów,zamiastnacenę,ilość,funkcjonalnośćitrwałość.Interakcje
tychcechzeskutkamikryzysów,ewolucjąkulturowąorazmożliwościamitechniczny-
minowychwyrobówiśrodkówwytwórczych(jakminiaturyzacja,mobilność,pod-
ręczność,wielofunkcyjność,wielowątkowość,wysokapojemnośćinformacyjna,sie-
ciowośćorazzdolnośćpracyzdalnej,replikacjiiprzetwarzaniainformacji)przyniosły
poważnezmianypostroniepodaży.Naznaczeniutraciłynietylkoprzemysłyoniskim
stopniuprzetworzeniaigórnictwo,aletakżebranżewytwarzającewyrobyzłożone,
nieodpowiadającenowympotrzebom.Ichmiejscezajęłybranżezupełnienowe,wtym
wieletakich,którewytwarzałyproduktyiusługiocharakterzeniematerialnym,ana-
wetwirtualnym.Wwymiarzematerialnymgospodarkaijejproduktyzaczęłysiękur-
czyć-przetwarzanocorazmniejmaterii,acorazwięcejinformacji,corazczęściej
używającdotegoalgorytmów,wyobraźniiinnychinformacji.Rósłsektorusługnieza-
leżnychodmaterialnychwytworów,awiększośćwyrobówzyskałabogatąoprawęin-
formacyjnąiusługową.Codziennościąstałysiękrótkieseriezdywersyfikowanychpro-
duktów,nierzadkozlokalizowanych,tzn.dostosowanychdolokalnychwarunków.
Fordowskąpresjękonkurencjicenowejzastąpiłzapałinterpretacjitego,cozostałowy-
2Jaknp.:wiarawuniwersalnycharakterpostępu,liniowaewolucjahistorii,nieomylnośćnauki.
