Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Rozwójlokalnyijegoponadlokalnewłasności
wistymistnieniu,doniosłymznaczeniuizasadnościnegatywnejocenywielutychskut-
ków.Poszukiwanorównieżichpraprzyczyny,poddającweryfikacjiprzekonania
natemattego,jakiezmianyludzkości,jejpodgrupipojedynczychjednostekorazich
bliskiegoidalekiegootoczeniastanowiąrozwójspołeczno-gospodarczy,ajakienie.
Wątpionowpowszechniestosowanewyznacznikikierunkówrozwoju.Krytykowano
supremacjękryteriówindywidualnegozyskuiproduktunarodowegobruttowindywi-
dualnychorazzbiorowychocenachdziałalnościgospodarczejidecyzjachpublicznych.
Podkreślanojednocześnie,żezkategoriąrozwojubardziejspójnejestpojęciewartości,
którejestzłożoneimawiększąpojemnośćmerytorycznąniżmiaryilościowe,zwłasz-
czafinansowe,ponieważwiążesięzpojęciemjakościżyciaczłowieka,anawetzcela-
miizasadamijegoistnienia.Wskazywano,żestymulacyjnewłaściwościstosowanych
politykpaństwowychwyczerpująsię,atakże,żeistniejekoniecznośćrewizjipoglą-
dównatematzaletizasadnościgospodarkiwolnorynkowej.Antyinterwencyjnymżą-
daniomortodoksyjnychliberałów,racjomzwolennikówdoktrynyrozwojuspolaryzo-
wanegoizachowawczymdążeniommniejszościmającychinformacjekluczowe
dlazwycięstwwrynkowejgrzeprzeciwstawianoargumentyspołecznegosolidaryzmu.
Wtensposóbdyskusjanadfordowskimmodelemrozwojuspołeczno-gospodarczego
ijegoefektaminabrałarównieżzabarwieniaideologicznego.
Odpoczątkulat70.,równocześniezintensyfikacjąwymienionychefektówiich
krytyki,fordowskimodelrozwojuspołeczno-gospodarczegozacząłujawniaćswoje
słabościwobecnowychczynnikówizmianmiędzynarodowych.Kryzysynaftowe-
pierwszywywołanydecyzjamipaństwOPECpodjętymiwzwiązkuzudziałemUSA
wwojnieizraelsko-arabskiej,akilkalatpóźniejdrugi,będącyskutkiemirańskiejrewolu-
cjiislamskiej-zachwiałyjegonietylkoenergetycznymipodstawami.Wrazzinnymi
czynnikamibyłyoneprzyczynamiikatalizatoramidestabilizacjimiędzynarodowego
systemuwalutowegoorazkryzysugospodarczego,objawiającegosiędługotrwałąre-
cesjąiinflacją.Dojegopowstrzymaniapróbowanostosowaćkoncepcjeliberalne,któ-
rychkluczowymipropagatoramibyliM.FriedmaniF.A.vonHayek.Krajeanglosaskie
ipodążającyzanimiinni,rozwinięcinaśladowcy,zmniejszaływydatkinakonsumpcję
społeczną,prywatyzowałyprzedsiębiorstwapaństwoweipodejmowałydziałaniana
rzeczzwiększeniakonkurencyjnościprzedsiębiorstwnarynkuglobalnym.Tojednak
wiązałosiędefactozniższymipłacami,gorszymiwarunkamipracy(erozjapracy),ze
zwolnieniamiiwkonsekwencjiodbijałonasilenabywczejludnościorazpopyciewe-
wnętrznym(por.[Jessop1988]).Upadałyzatemprzedsiębiorstwairedukowanoza-
trudnienie,awefekcierosłobezrobocieizmieniałasięjegostruktura.Próczpracowni-
kówstricteprodukcyjnych,dotknęłoonogrupzawodowych,któredotądgonieznały,
np.urzędników,wysokowykwalifikowanychspecjalistówikadręzarządzającą.Sektor
usług,wktórympokładanodużenadzieje,niegenerowałdostateczniedużomiejsc
pracy,awiększośćznichcharakteryzowałasięniższąjakością,niżzlikwidowane
wprzemyśle.Prowadziłotodozawodowychrozczarowań,fluktuacjizatrudnienia
izmniejszeniaogólnegopoziomukwalifikacji(tzw.deskilling)(por.[Roberts1993]).
Sytuacjiniepoprawiałypostawyroszczenioweibiernośćżyciowa,będącewynikiem
