Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wsłużbiesprawypolskiej
poprzedzającymwybuchIwojnyświatowejiwiązałysięzesporamiDorientacyjny-
mi”orazwypadkamiwojennymi7-
Jakopierwszawtejgrupiezostałazałożonaw1907r.wParyżuPolskaAgen-
cjaPrasowa(AgencePolonaisedePresse),prężniedziałającapodkierownictwem
literataipublicystyKazimierzaWoźnickiego(1878–1949)8.Genezatejagencji
związanajestznazwiskiemwybitnegohistorykaihumanistyprofesoraSzymo-
naAskenazego,którywystąpiłzpropozycjąpowołaniadożyciawstolicyFrancji
placówkiinformującejprasęfrancuską,angielskąiniemieckąoaktualnejsytuacji
wPolsceDwduchuprawdyiinteresunarodowego”9.IdeaSzymonaAskenazego
znalazłapoparciegronawpływowychosobistości,którezobowiązałysięwesprzeć
finansowotoprzedsięwzięcie.FunkcjękierownikabiurainformacyjnegowPa-
ryżupowierzonoKazimierzowiWoźnickiemu,któryprzeniósłsiędoFrancjipo
rezygnacjizposadypomocnikabibliotekarzawMuzeumNarodowymPolskim
wRapperswilu.Biuromiałocharakterprywatnej,bezpartyjnejagencjiprasowej,
niezwiązanejzżadnymzkrajowychstronnictwpolitycznych.ZadaniaWoźnickie-
gopolegałynaredagowaniuoraztłumaczeniunajęzykfrancuski,niemieckiian-
gielskikomunikatów,któreotrzymywałodAskenazego,ianonimowymrozsyłaniu
ichdonajważniejszychdzienników10-
Wiosną1907r.Woźnickiwystąpiłzprojektemprzekształceniaagencjiwofi-
cjalnepolskiebiuroprasowe.Biuromiałopozostaćniezależną,ponadpartyjnąin-
stytucją,finansowanąprzezgrupędwudziestuudziałowców,wśródktórychmiało
sięznaleźćm.in.pięciuprofesorówuniwersytetulwowskiego.SzymonAskenazy
zobowiązałsiępowołaćweLwowieKomitetzłożonyzD5–6profesorówiludzi
pióra,któryzbierałbysięcotydzieńizapośrednictwemstałegosekretarzaeks-
pediowałby[ł]potrzebneinformacjeiartykuły”11.Ostatecznienaskutekzabie-
gówzaprzyjaźnionegozWoźnickimStanisławaStrońskiego,związanegowówczas
zNarodowąDemokracją,prywatnebiuroprasowezostałoprzekształconewofi-
cjalnąinstytucjępolską:AgencePolonaisedePressepodauspicjamigalicyjskiej
RadyNarodowej12.RadaNarodowapowołaławeLwowieKazimierzaJareckie-
23
wpływówprzedstawicieliprzeciwstawnychorientacjipolitycznychstałasięprzedewszystkimneu-
tralnaSzwajcaria.
7J.Łojek,J.Myśliński,W
.Władyka,Dziejeprasypolskiej,dz.cyt.,s.80.Szerzejnatemat
orientacjipolitycznychorazkwestiipolskiejwokresieIwojnyświatowej:J.Pajewski,Wokółsprawy
polskiej.Paryż-Lozanna-Londyn,Warszawa1970.
8DziałalnośćAgencePolonaisedePressezostałaprzedstawionawopracowaniuzdziedziny
historiiliteraturypolskiejwzwiązkuzzainteresowaniamiliterackimiK.Woźnickiego.Zob.F.Ziej-
ka,Paryżmłodopolski,dz.cyt.,s.97–136.
9Tamże,s.99–100.
10Tamże.
11Tamże,s.100.
12OmawianainstytucjabyłaDpowołanadożyciaifinansowanaprzezgalicyjskąRadęNaro-
