Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wszelakoowielepotężniejszymwstrząsem,którydotknąłEuropę
XIV-wieczną,byłjedenznajwiększychkataklizmów,jakidotknąłnaszkon-
48
tynentwciągucałychjegodziejów.Byłanimstraszliwazaraza|
|azjatycka
zwanaczarnąśmiercią,szerzącasięzprzerażającąszybkościąwlatach1348–
–1350inastępniewkolejnychnawrotachwlatach1360,1369,1375,któ-
rawedługszacunkówhistorykówpochłonęłaokołojednejtrzeciejludności
kontynentu.Następstwategoolbrzymiegoubytkudemograficznego,który
szczęśliwieominąłprawiezupełnieEuropęŚrodkowo-Wschodnią,byłynie-
zwykledoniosłe.Upadłytradycyjnecentraprzemysłowo-handlowe,nastą-
piłagwałtownareglamentacjarzemiosła,wśladzatymposzłowyraźneosła-
bieniewymianytowarowejmiędzymiastemawsią,aspadekrealnejliczby
czynszówpłaconychprzezludnośćchłopskąwłaścicielomziemskimspowo-
dowałnagłezałamaniesiępozycjimaterialnejispołecznejrycerstwa.Książę-
ta,panowiefeudalni,rycerzeiszlachta,atakżedzierżawcynieszlacheckie-
gopochodzeniaszukalirekompensatyutraconychzysków:zjednejstrony
wprzywracaniudawnojużzaniechanychpowinnościchłopskichipodno-
szeniuczynszów,zdrugiejwraubritterstwie,podsycaniuwojendomowych
inasileniunajazdównakrajesąsiednie,którychkulminacjąbyławojnastu-
letniamiędzyAngliąiFrancją.Oilejednakwojnypotęgowałychaos,roz-
przężeniegospodarczeidoprowadzałycałeprowincjedoskrajnejnędzy,to
próbyprzywrócenialubpowiększeniapowinnościfeudalnychpowodowa-
łyodruchybuntuludnościuciskanej,chłopówiplebejównaniespotykaną
dotądskalę.Hasłemwywoławczymdlanichstałasięchaotyczna,rozpacz-
liwaiźlezorganizowanafrancuskażakeria1358r.,późniejzaś,jużzażycia
Jadwigi,całyszeregruchówsocjalnych,pozostającychwścisłymzwiązku
zrozprzężeniemporządkufeudalnegoiosłabieniemwładzykrólewskiejna
Zachodzie,wktórychbrałaudziałludnośćzarównomiejska,jakiwiejska.
W1378r.wkwitnącejgospodarczoFlorencjiwybuchłopierwszewdziejach
powstanieniezorganizowanychpracownikówmanufakturowych,tzw.ciom-
pich.WrokpóźniejrzemieślnicyflandryjscypodwodząFilipavanArtevel-
deobalilirządypatrycjatuiksięciaweFlandrii.
WAngliiwywołanenadużyciamipodatkowymiiinspirowanedodatkowo
antykościelnądoktrynąWiklefapowstaniechłopsko-plebejskieWataTylera
(1381)miałotyleżantyfeudalny,ileantyklerykalnycharakter.Wnastępnym
rokuwParyżupospólstwouzbrojonewberdysze(tzw.maillotins)wystąpiło
zbrojnieprzeciwrządzącejkamarylidworskiej,awśladzatymposzłygru-
44
